Wyszukiwarka ustaw

2015 Pozycja 121

©Telksinoe s. 1/130

Opracowano na podstawie: t.j.

Dz. U. z 2015 r. poz. 121, 689, 978, 1037,

1066, 1240, 1268, 1269, 1506, 1649, 1735,

1830, 1893, 2281,

z 2016 r. poz. 34, 615.

U S T A W A

z dnia 13 października 1998 r.

o systemie ubezpieczeń społecznych

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. Ubezpieczenia społeczne obejmują:

1) ubezpieczenie emerytalne;

2) ubezpieczenia rentowe;

3) ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej „ubezpieczeniem chorobowym”;

4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane

dalej „ubezpieczeniem wypadkowym”.

Art. 2. 1. Ustawa określa:

1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym;

2) zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru;

3) zasady, tryb i terminy:

a) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych,

b) prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek,

c) rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego,

d) opłacania składek na ubezpieczenia społeczne;

4) zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek;

5) zasady działania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanego dalej „FUS”;

6) organizację, zasady działania i finansowania Zakładu Ubezpieczeń

Społecznych, zwanego dalej „Zakładem”;

7) zasady działania Funduszu Rezerwy Demograficznej, zwanego dalej „FRD”,

oraz zasady zarządzania tym funduszem;

8) zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

2016-06-02

©Telksinoe s. 2/130

2. Rodzaje świadczeń z ubezpieczeń społecznych, warunki nabywania prawa do

nich oraz zasady i tryb ich przyznawania określają odrębne przepisy.

3. Wypłacalność świadczeń z ubezpieczeń społecznych gwarantowana jest przez państwo.

Art. 2a. 1. Ustawa stoi na gruncie równego traktowania wszystkich

ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan

cywilny oraz stan rodzinny.

2. Zasada równego traktowania dotyczy w szczególności:

1) warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych;

2) obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne;

3) obliczania wysokości świadczeń;

4) okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.

3. Ubezpieczony, który uważa, że nie zastosowano wobec niego zasady

równego traktowania, ma prawo dochodzić roszczeń z tytułu ubezpieczeń z

ubezpieczenia społecznego przed sądem. Przepis art. 83 stosuje się odpowiednio.

Art. 3. 1. Zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych określone ustawą wykonują:

1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych;

2) otwarte fundusze emerytalne, określone w przepisach o organizacji i

funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w zakresie gromadzenia i lokowania

składki na ubezpieczenie emerytalne, o której mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. a;

3) (uchylony)

4) płatnicy składek.

2. Za wykonywanie zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich

wysokości oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego płatnicy składek

mają prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenia płatników składek określa się jako

procent kwoty tych świadczeń. Wysokość stopy procentowej oraz tryb rozliczenia

tego wynagrodzenia określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw

zabezpieczenia społecznego. Pozostałe zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych

płatnicy składek są zobowiązani wykonywać nieodpłatnie.

2016-06-02

©Telksinoe s. 3/130

3. Zakres zadań z ubezpieczeń społecznych wykonywanych przez otwarte

fundusze emerytalne określają przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy

emerytalnych.

Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) ubezpieczeni – osoby fizyczne podlegające chociaż jednemu z ubezpieczeń

społecznych, o których mowa w art. 1;

2) płatnik składek:

a) pracodawca – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę

zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z

inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej

osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na

urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z

wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład,

b) jednostka wypłacająca świadczenia socjalne, zasiłki socjalne oraz

wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia

górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na

przekwalifikowanie – w stosunku do osób pobierających świadczenia

socjalne wypłacane w okresie urlopu, osób pobierających zasiłek socjalny

wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania

nowego zatrudnienia oraz osób pobierających wynagrodzenie

przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w

okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie,

c) podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie

odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania –

w stosunku do osób, które ją wykonują, na podstawie skierowania do

pracy, lub podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania

zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłek wypłaca ten podmiot,

d) ubezpieczony zobowiązany do opłacenia składek na własne ubezpieczenia społeczne,

e) Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu

Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004

r. o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w

Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 187, poz. 1925, z 2006 r. Nr 104,

2016-06-02

©Telksinoe s. 4/130

poz. 708 oraz z 2009 r. Nr 111, poz. 918), oraz Kancelaria Senatu w stosunku do senatorów,

f) duchowny niebędący członkiem zakonu albo przełożony domu zakonnego

lub klasztoru w stosunku do członków swych zakonów lub, za zgodą

Zakładu, inna zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna w stosunku do duchownych objętych tą zgodą,

g) jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony Narodowej – w

stosunku do żołnierzy niezawodowych pełniących czynną służbę

wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką,

h) (uchylona)

i) (uchylona)

j) (uchylona)

k) ośrodek pomocy społecznej – w stosunku do osób rezygnujących z

zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,

osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny

oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,

l) (uchylona)

ł) powiatowy urząd pracy – w stosunku do osób pobierających zasiłek dla

bezrobotnych lub stypendium,

ł1) centrum integracji społecznej – w stosunku do osób pobierających

świadczenie integracyjne,

ł2 ) powiatowy urząd pracy – w stosunku do osób pobierających stypendium

na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

w okresie odbywania studiów podyplomowych,

m) Zakład – w stosunku do osób podlegających ubezpieczeniom społecznym

z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości

zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłki te wypłaca Zakład, oraz w stosunku

do osób określonych w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1,

n) podmiot wypłacający stypendium sportowe – w stosunku do osób

pobierających te stypendia,

o) minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz dyrektor izby

celnej – w stosunku do funkcjonariuszy celnych,

2016-06-02

©Telksinoe s. 5/130

p) Krajowa Szkoła Administracji Publicznej – w stosunku do słuchaczy pobierających stypendium,

r) osoba prowadząca pozarolniczą działalność – w stosunku do osób

współpracujących przy prowadzeniu tej działalności,

s) wojewódzki urząd pracy – w stosunku do osób, których świadczenia

pracownicze finansowane są ze środków Funduszu Gwarantowanych

Świadczeń Pracowniczych, jeżeli świadczenia te wypłacane są przez ten urząd,

t) jednostka obsługi ekonomiczno-administracyjnej utworzona przez

jednostkę samorządu terytorialnego – jeżeli rozlicza i opłaca składki za

ubezpieczonych wykonujących pracę w podlegających jej szkołach,

przedszkolach i innych jednostkach organizacyjnych systemu oświaty,

u) podmiot, w którym jest pełniona służba – w odniesieniu do żołnierzy

zawodowych i funkcjonariuszy oddelegowanych do pełnienia w nim

służby, jeżeli podmiot ten wypłaca im uposażenie,

w) wójt, burmistrz lub prezydent miasta – w stosunku do osób otrzymujących

świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, na

podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, oraz zasiłek dla

opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,

z) podmiot, który wypłaca świadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia

– w stosunku do osób, którym wypłaca to świadczenie,

za) inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące – w stosunku do

osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego – którymi są:

– jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z

wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy,

– Ochotnicze Hufce Pracy,

– agencje zatrudnienia,

– instytucje szkoleniowe,

– instytucje dialogu społecznego,

– instytucje partnerstwa lokalnego,

2016-06-02

©Telksinoe s. 6/130

– organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu,

– jednostki naukowe,

– organizacje pracodawców,

– związki zawodowe,

– ośrodki doradztwa rolniczego,

– ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego,

– korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych

środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo

decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o

Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1448 i 1856) albo

ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1649),

zb) podmiot, w którym działa rada nadzorcza – w stosunku do członków rad nadzorczych;

3) składki – składki na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w pkt 1;

4) zasiłki – zasiłki i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego

oraz ubezpieczenia wypadkowego;

5) deklaracja rozliczeniowa – zestawienie informacji o należnych składkach na

fundusze, na które składki pobiera Zakład, kwot rozliczanych w ciężar składek

oraz kwot należnych do zapłaty;

6) imienny raport miesięczny – informacje o osobie podlegającej ubezpieczeniom

społecznym przedkładane Zakładowi przez płatnika składek za dany miesiąc kalendarzowy;

7) konto ubezpieczonego – konto, na którym ewidencjonowane są składki oraz

informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego;

8) konto płatnika – konto, na którym ewidencjonowana jest kwota zobowiązań z

tytułu składek oraz innych składek danego płatnika zbieranych przez Zakład,

kwoty zapłaconych składek, stan rozliczeń oraz inne informacje dotyczące płatnika składek;

9) przychód – przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od

osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy

2016-06-02

©Telksinoe s. 7/130

nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania

pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego

aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego

i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z

tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub

umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub

współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności

wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych,

niezależnie od sposobu ich powoływania;

10) przychód z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub

spółdzielni kółek rolniczych – przychody z tytułu pracy w spółdzielni i z tytułu

wytwarzania na jej rzecz produktów rolnych;

11) otwarty fundusz emerytalny – fundusz wybrany przez ubezpieczonego spośród

funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i

funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;

12) (uchylony)

12a) okresowa emerytura kapitałowa – świadczenie pieniężne określone w ustawie z

dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. z 2014 r. poz.

1097);

12b) (uchylony)

13) międzybankowy system elektroniczny – system ELIXIR w Krajowej Izbie

Rozliczeniowej S.A.;

14) (uchylony)

15) numer NIP – numer identyfikacji podatkowej nadany zgodnie z przepisami o

zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników;

16) rachunek bankowy – rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie

oszczędnościowo-kredytowej przedsiębiorcy będącego jej członkiem;

17) osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem – osobę fizyczną sprawującą

osobistą opiekę nad dzieckiem własnym lub swojego małżonka, lub dzieckiem

przysposobionym, przez okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do zakończenia

roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, a w przypadku

dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem

o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki

2016-06-02

©Telksinoe s. 8/130

tej osoby, przez okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez

dziecko 18. roku życia.

Art. 5. 1. Ubezpieczenie społeczne rolników, jeżeli nie podlegają oni

obowiązkowi ubezpieczeń społecznych na podstawie ustawy, regulują odrębne przepisy.

2. Nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele

państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma

charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach

dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub

instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Rozdział 2

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym

Art. 6. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają,

z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;

2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;

3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,

zwanymi dalej „członkami spółdzielni”;

4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy

zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem

cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej

„zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;

5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi;

6) posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu

Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o

uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w

Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej „posłami i senatorami”;

2016-06-02

©Telksinoe s. 9/130

7) osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej „stypendystami sportowymi”;

7a) pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej;

8) osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w

czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

9) osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub

stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania

zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd

pracy, zwanymi dalej „bezrobotnymi”;

9a) osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub

przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne

niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub

przygotowanie zawodowe dorosłych, zwanymi dalej „osobami pobierającymi

stypendium”;

9b) osobami pobierającymi stypendium na podstawie przepisów o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;

10) duchownymi;

11) żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową, z

wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką;

12) osobami odbywającymi służbę zastępczą;

13) (uchylony)

14) (uchylony)

15) (uchylony)

16) (uchylony)

17) (uchylony)

18) (uchylony)

18a) funkcjonariuszami Służby Celnej;

18b) (uchylony)

19) osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi

zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;

2016-06-02

©Telksinoe s. 10/130

20) osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz

osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania

zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami

pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze

świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na

przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy;

21) osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia;

22) członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji.

2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób

rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania

bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem

rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, za które

ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę, regulują przepisy o pomocy społecznej.

2a. Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek

opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca

składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej

wysokości odpowiednio:

1) świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego

przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2) zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu i

wypłacie zasiłków dla opiekunów

– przez okres niezbędny do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia

(składkowego i nieskładkowego), z zastrzeżeniem art. 87 ust. 1b ustawy z dnia 17

grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.

U. z 2013 r. poz. 1440, z późn. zm. 1)).

2b. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na ubezpieczenia

emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny

zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, jeżeli podlega ona obowiązkowi

ubezpieczenia społecznego z innego tytułu na podstawie ustawy lub na podstawie

1)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 1717 i

1734 oraz z 2014 r. poz. 496, 567, 683, 684 i 1682.

2016-06-02

©Telksinoe s. 11/130

odrębnych przepisów lub jest ubezpieczona na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy

z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2015 r.

poz. 704, z późn. zm. 2)).

2c. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, jeżeli wypłaca osobie świadczenie

pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, może

wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie informacji o przebiegu

ubezpieczenia oraz za jaki okres za tę osobę powinien opłacać składkę na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

2d. Sposób opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe,

chorobowe i wypadkowe osób świadczących pracę na podstawie umowy

uaktywniającej, reguluje ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w

wieku do lat 3 (Dz. U. z 2013 r. poz. 1457).

3. (uchylony)

3a. (uchylony)

4. Osoby określone w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom

emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół

ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.

4a. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób świadczących pracę na podstawie

umowy uaktywniającej określonej w ustawie, o której mowa w ust. 2d.

5. (uchylony)

6. (uchylony)

Art. 6a. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby sprawujące osobistą opiekę nad

dzieckiem, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

1) osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co

najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie

działalności gospodarczej na podstawie art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca

2)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 1066,

1217, 1268 i 1506.

2016-06-02

©Telksinoe s. 12/130

2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z

późn. zm. 3));

2) osobami, które prowadziły inną niż określona w przepisach o swobodzie

działalności gospodarczej pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust.

6, przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia;

3) zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej

lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z

Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co

najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;

4) osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co

najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1–3, i które zaprzestały tej współpracy;

5) osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom

społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.

2. Warunek prowadzenia pozarolniczej działalności, działalności zarobkowej i

współpracy lub bycia osobą duchowną przez okres co najmniej 6 miesięcy uważa się

za spełniony, jeżeli osoby, o których mowa w ust. 1, podlegały z tych tytułów

nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezpośrednio przed dniem

rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i opłacały składki na te

ubezpieczenia.

3. Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi przysługuje jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest

objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tego tytułu albo

ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6b.

4. Prawo do finansowania składek z budżetu państwa, jeżeli jedno z rodziców

przebywa na urlopie wychowawczym, a drugie jednocześnie spełnia warunki

określone w ust. 1, przysługuje osobie przebywającej na urlopie wychowawczym.

5. Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi przysługuje przez okresy, o których mowa w art. 4 pkt 17, i może być

wykorzystane w całości lub w nie więcej niż 4 częściach.

3)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 675,

983, 1036, 1238, 1304 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 822, 1133, 1138, 1146 i 1885.

2016-06-02

©Telksinoe s. 13/130

Art. 6b. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu podlegają, z

zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej

są osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają

warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym, o których mowa w art. 6a.

2. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysługuje

jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniem

emerytalnym z tego tytułu albo ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19

lub art. 6a.

3. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysługuje

przez okresy, o których mowa w art. 4 pkt 17, i może być wykorzystane w całości

lub w nie więcej niż 4 częściach.

Art. 7. Prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi przysługuje osobom, które nie spełniają warunków do objęcia tymi

ubezpieczeniami obowiązkowo.

Art. 8. 1. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z

zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

2. Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o

których mowa w ust. 11 – dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako

osoba współpracująca.

2a. Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą

pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o

świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy

dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z

którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje

pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

3. Za osobę wykonującą pracę nakładczą uważa się osobę zatrudnioną na

podstawie umowy o pracę nakładczą.

4. Za członka spółdzielni uważa się członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej,

innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną oraz spółdzielni kółek rolniczych,

zajmujących się produkcją rolną, działających zgodnie z art. 138–178 oraz art. 180 §

3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2013 r. poz.

2016-06-02

©Telksinoe s. 14/130

1443), który wykonuje pracę na rzecz spółdzielni na innej podstawie niż stosunek

pracy lub wytwarza na jej rzecz produkty rolne w prowadzonym przez siebie

gospodarstwie.

5. Na równi z członkiem spółdzielni, o którym mowa w ust. 4, traktuje się inne

osoby, które wykonują pracę w spółdzielni lub w gospodarstwie rolnym spółdzielni

na innej podstawie niż stosunek pracy, niebędące jej członkami i wynagradzane

według zasad obowiązujących członków spółdzielni, w tym kandydatów na członka

spółdzielni.

6. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie

przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;

2) twórcę i artystę;

3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od

niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w

rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz

wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

5) osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania

przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie

oświaty.

7. Za twórcę, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, uważa się osobę, która tworzy

dzieła w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu,

urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości

audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące

przedmiotem prawa autorskiego.

8. Za artystę, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, uważa się osobę wykonującą

zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej,

reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie

dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a także w

dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i

dźwięku, montażystów i kaskaderów.

2016-06-02

©Telksinoe s. 15/130

9. Uznanie działalności za twórczą lub artystyczną i ustalenie daty jej

rozpoczęcia następuje w formie decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia

Emerytalnego Twórców, działającej przy ministrze właściwym do spraw kultury 4).

10. Minister właściwy do spraw kultury 5) w uzgodnieniu z ministrem

właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego powołuje, w drodze

rozporządzenia, komisję, o której mowa w ust. 9, oraz szczegółowo określa jej

zadania, a także skład i tryb działania.

11. Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą

działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, uważa się

małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione,

rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi

we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej

działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy

to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

12. Za stypendystę sportowego uważa się osobę pobierającą stypendium

sportowe, z wyjątkiem osób uczących się lub studiujących, jeśli nie podlegają

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu.

13. Za osobę duchowną uważa się duchownego oraz członków zakonów

męskich i żeńskich Kościoła Katolickiego, innych kościołów i związków

wyznaniowych, z wyjątkiem alumnów seminariów duchownych, nowicjuszów,

postulantów i juniorystów, którzy nie ukończyli 25. roku życia.

14. Na równi z zatrudnieniem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej uważa się

zatrudnienie obywateli polskich za granicą w polskich przedstawicielstwach

dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy

Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych misjach lub misjach specjalnych, a

także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, chyba że

umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

15. Za osobę w stosunku służby uważa się żołnierzy zawodowych oraz

funkcjonariuszy:

4)

Obecnie: ministrze właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, na podstawie

art. 5 pkt 9 i art. 14 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z

2013 r. poz. 743 i 984 oraz z 2014 r. poz. 496, 829, 915, 932 i 1533).

5)

Obecnie: minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

2016-06-02

©Telksinoe s. 16/130

1) Policji;

2) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu;

2a) Centralnego Biura Antykorupcyjnego;

3) Straży Granicznej;

4) Państwowej Straży Pożarnej;

5) Służby Więziennej;

6) Służby Celnej;

6a) Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego;

7) Biura Ochrony Rządu.

Art. 9. 1. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 10, 18a, 20 i 21,

spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami

emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z

tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o

świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy

dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą,

z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują

pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w

spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego,

zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze

świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na

przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte

ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

1a. Ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w

spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego,

zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze

świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na

przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art.

18 ust. 4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

2016-06-02

©Telksinoe s. 17/130

1b. Jeżeli ubezpieczeni, o których mowa w ust. 1a, spełniają jednocześnie

warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z

więcej niż jednego innego tytułu, stosuje się do nich odpowiednio ust. 2.

1c. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10, spełniające

jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości

zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości

zasiłku macierzyńskiego. Mogą one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być

objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich

lub wybranych, tytułów.

1d. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 18a, spełniające

jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości

zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym z obu tytułów.

2. Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami

emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4–6 i

10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał

najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta

ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub

wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.

2a. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, prowadząca jednocześnie

pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej

lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z

Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy

wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i

rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących

pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8. Może ona dobrowolnie, na

swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z

tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt

4, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest

2016-06-02

©Telksinoe s. 18/130

podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w

art. 18a, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu

tytułów, z zastrzeżeniem ust. 2c.

2b. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, prowadząca jednocześnie

pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania pracy nakładczej

podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od

najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą

działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek,

być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu, o którym

mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, prowadząca

jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru

składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a, podlega

obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów.

2c. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, której podstawa wymiaru

składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od

określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo

ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie

stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na

podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga

kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a.

3. Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta

obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego

przez siebie rodzaju działalności.

4. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 18a i 22, mające ustalone

prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom

emerytalnemu i rentowym.

4a. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, mające ustalone prawo do

emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust.

2c i 4b.

2016-06-02

©Telksinoe s. 19/130

4b. Osoby, o których mowa w ust. 4a, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom

emerytalnemu i rentowym, jeżeli umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna

umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się

przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło, została zawarta z pracodawcą, z

którym pozostają równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy

wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

4c. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6

pkt 1, mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy podlegają

obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa

do emerytury.

5. Osoby, o których mowa w art. 6, niewymienione w ust. 4, 4a i 4c, mające

ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom

emerytalnemu i rentowym.

6. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, a

także osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu

emerytalnemu, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają

innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

6a. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9, 9a, 9b, 11 i 12, obowiązkowo

podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie mają innych tytułów

rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

6b. Pracownik, który łączy urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u

pracodawcy udzielającego tego urlopu na zasadach określonych w art. 1821e

Kodeksu pracy, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

z obu tytułów.

7. Duchowni spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami

emerytalnym i rentowymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności

gospodarczej podlegają ubezpieczeniom z tytułu tej działalności.

8. Osoby pozostające w stosunku służby, z wyłączeniem osób, o których mowa

w art. 8 ust. 15 pkt 6, spełniające jednocześnie warunki do podlegania

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1

pkt 2, 4–6 i 10, mogą być dobrowolnie objęte tymi ubezpieczeniami na swój

wniosek.

2016-06-02

©Telksinoe s. 20/130

9. Członkowie rad nadzorczych spełniający warunki do objęcia

ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlegają

ubezpieczeniom również z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.

Art. 10. Jeżeli okres dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi przekracza 10 lat, nie obowiązuje gwarancja wypłaty minimalnego

świadczenia, w wypadku gdy stan własnego konta ubezpieczonego nie będzie go

zapewniał.

Art. 11. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby

wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12.

2. Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby

objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art.

6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.

Art. 12. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby

podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

2. Nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu bezrobotni pobierający zasiłek

dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne, posłowie do Parlamentu

Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o

uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej

Polskiej, oraz osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 11, 19–22, art. 6a i art. 7.

2a. (uchylony)

3. (uchylony)

Art. 13. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym,

chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach:

1) pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku;

2) osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy – od dnia oznaczonego

w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub

wygaśnięcia tej umowy;

2a) (uchylony)

3) członkowie spółdzielni – od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy na rzecz

spółdzielni do dnia zakończenia jej wykonywania;

4) osoby prowadzące pozarolniczą działalność – od dnia rozpoczęcia

wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności,

2016-06-02

©Telksinoe s. 21/130

z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone

na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej;

5) osoby współpracujące – od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu

pozarolniczej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej albo umowy

zlecenia do dnia zakończenia tej współpracy;

6) posłowie i senatorowie – od dnia nabycia prawa do uposażenia do dnia utraty

tego prawa;

7) stypendyści sportowi – od dnia spełnienia warunków, o których mowa w art. 8

ust. 12, do dnia zaprzestania spełniania tych warunków;

8) osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w

czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania

– od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy do dnia zakończenia wykonywania

tej pracy;

9) bezrobotni – od dnia nabycia prawa do zasiłku, świadczenia integracyjnego lub

stypendium do dnia utraty prawa do nich;

9a) osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9a – od dnia nabycia prawa do

stypendium do dnia utraty prawa do niego;

9b) osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9b – od dnia nabycia prawa do

stypendium do dnia utraty prawa do niego;

10) duchowni – od dnia przyjęcia do stanu duchownego do dnia wystąpienia z tego

stanu, a w przypadku alumnów seminariów duchownych, nowicjuszów,

postulantów i juniorystów – od dnia ukończenia 25 lat;

11) żołnierze niezawodowi w służbie czynnej oraz osoby odbywające służbę

zastępczą – od dnia powołania lub skierowania do tej służby do dnia zwolnienia

z tej służby;

12) osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 18a – od dnia nawiązania stosunku

służby do dnia zwolnienia ze służby;

13) osoby pozostające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek

macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego – od dnia

spełnienia warunków, o których mowa w art. 9 ust. 6, do dnia zaprzestania

spełniania tych warunków;

13a) osoby, o których mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1 – od dnia określonego w

oświadczeniu, o którym mowa w art. 36 ust. 15, jako dzień rozpoczęcia

2016-06-02

©Telksinoe s. 22/130

sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie wcześniej jednak niż od dnia,

w którym oświadczenie zostało złożone, do dnia wskazanego w oświadczeniu

jako dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;

14) osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20 – od dnia nabycia prawa do

świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego, wynagrodzenia przysługującego w

okresie świadczenia górniczego lub w okresie stypendium na

przekwalifikowanie do dnia utraty tego prawa;

15) pobierający stypendium słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej –

od dnia uzyskania statusu słuchacza do dnia utraty tego statusu;

16) osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 21 – od dnia nabycia prawa do

świadczenia szkoleniowego do dnia utraty tego prawa;

17) członkowie rad nadzorczych – od dnia powołania na członka rady nadzorczej

do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji.

Art. 14. 1. Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i

chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi

ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został

zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a.

1a. Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia

wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń

emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4.

2. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust.

1, ustają:

1) od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie

wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony;

2) od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie

składki należnej na to ubezpieczenie – w przypadku osób prowadzących

pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz

osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na

wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po

terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a;

3) od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

2016-06-02

©Telksinoe s. 23/130

2a. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, jeżeli za część miesiąca został

pobrany zasiłek, ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia następującego po dniu, za

który zasiłek ten przysługuje.

3. Za okres opłacania składek uważa się także okres pobierania wynagrodzenia

za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z

chorobą zakaźną oraz zasiłków.

Rozdział 3

Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne

Art. 15. 1. Wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i

chorobowe wyrażone są w formie stopy procentowej, jednakowej dla wszystkich

ubezpieczonych.

2. Stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana

dla poszczególnych płatników składek i ustalana w zależności od poziomu zagrożeń

zawodowych i skutków tych zagrożeń.

Art. 16. 1. Składki na ubezpieczenia emerytalne:

1) pracowników,

2) osób wykonujących pracę nakładczą,

3) członków spółdzielni,

4) zleceniobiorców,

5) posłów i senatorów,

6) stypendystów sportowych,

7) pobierających stypendium słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji

Publicznej,

8) osób wykonujących odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w

czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

9) osób współpracujących ze zleceniobiorcami,

10) funkcjonariuszy Służby Celnej,

11) osób odbywających służbę zastępczą,

12) członków rad nadzorczych

– finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy

składek.

2016-06-02

©Telksinoe s. 24/130

1a. Składki na ubezpieczenia emerytalne osób pobierających świadczenie

szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia finansują z własnych środków, w równych

częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek.

1b. Składki na ubezpieczenia rentowe osób, o których mowa w ust. 1 i 1a,

finansują z własnych środków, w wysokości 1,5% podstawy wymiaru ubezpieczeni i

w wysokości 6,5% podstawy wymiaru płatnicy składek.

1c. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osób

świadczących pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej w ustawie, o

której mowa w art. 6 ust. 2d, obliczone od podstawy, którą stanowi kwota nie wyższa

niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych

przepisów, finansuje budżet państwa za pośrednictwem Zakładu.

1d. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osób

świadczących pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej w ustawie, o

której mowa w art. 6 ust. 2d, obliczone od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki

nad kwotą określoną w ust. 1c opłaca płatnik składek na zasadach określonych dla

składek za zleceniobiorców.

2. Składki na ubezpieczenie chorobowe podlegających temu ubezpieczeniu

osób, wymienionych w ust. 1 pkt 1–4, 8, 9 i 11, oraz w ust. 1c finansują w całości, z

własnych środków, sami ubezpieczeni.

3. Składki na ubezpieczenie wypadkowe osób wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 3–

10, osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność,

bezrobotnych pobierających stypendium oraz osób pobierających stypendium

finansują w całości, z własnych środków, płatnicy składek.

4. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe:

1) osób prowadzących pozarolniczą działalność,

2) osób, o których mowa w art. 7,

finansują w całości, z własnych środków, sami ubezpieczeni.

5. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe żołnierzy niezawodowych

pełniących czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę

kandydacką, są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest

Minister Obrony Narodowej.

2016-06-02

©Telksinoe s. 25/130

5a. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe

osób współpracujących finansuje w całości z własnych środków osoba prowadząca

pozarolniczą działalność.

6. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób rezygnujących z

zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki

nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie

niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem finansują w całości ośrodki

pomocy społecznej.

6a. (uchylony)

6b. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających:

1) świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie

przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2) zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków

dla opiekunów

– finansuje w całości wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

7. (uchylony)

7a. (uchylony)

8. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na

urlopach wychowawczych, osób, o których mowa w art. 6a ust. 1, lub osób

pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku

macierzyńskiego, oraz składki na ubezpieczenie emerytalne osób, o których mowa w

art. 6b ust. 1, finansuje w całości budżet państwa za pośrednictwem Zakładu.

9. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bezrobotnych finansują w

całości powiatowe urzędy pracy z Funduszu Pracy.

9a. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających

stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych

przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy, finansują w całości, z własnych

środków, podmioty kierujące.

9b. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art.

6 ust. 1 pkt 9b, finansują w całości powiatowe urzędy pracy z Funduszu Pracy.

10. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osób, o

których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 podlegających obowiązkowo tym

ubezpieczeniom, finansują:

2016-06-02

©Telksinoe s. 26/130

1) duchowni – w wysokości 20% składki oraz Fundusz Kościelny – w wysokości

80% składki;

2) Fundusz Kościelny – w wysokości 100% składki za członków zakonów

kontemplacyjnych klauzurowych, misjonarzy w okresach pracy na terenach

misyjnych.

10a. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych, o których

mowa w art. 9 ust. 1a, finansuje Fundusz Kościelny, zgodnie z ust. 10 pkt 1, w części

obliczonej od różnicy podstawy wymiaru składek określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5 i

podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku

pracy.

11. Składki na ubezpieczenia chorobowe, emerytalne i rentowe duchownych

podlegających dobrowolnie tym ubezpieczeniom finansują w całości, z własnych

środków, ubezpieczeni.

12. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art.

6 ust. 1 pkt 20, finansuje w całości budżet państwa.

13. (uchylony)

14. (uchylony)

Art. 17. 1. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz

chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1–3, 5, 6 i 9–12,

obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

2. Płatnicy składek, o których mowa w ust. 1, obliczają części składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez

ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do

Zakładu.

2a. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których

mowa w art. 16 ust. 1c i 8:

1) obliczają płatnicy składek;

2) opłaca Zakład.

3. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe

ubezpieczeni niewymienieni w ust. 1 sami obliczają i przekazują co miesiąc do

Zakładu.

2016-06-02

©Telksinoe s. 27/130

Art. 18. 1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1–3 i pkt 18a stanowi przychód, o

którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

1a. W przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w

podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się

również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o

świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy

dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

2. W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób,

o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–3, nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas

niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą

zakaźną oraz zasiłków.

3. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie

zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem

cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej

wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo

prowizyjnie.

4. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe:

1) posłów i senatorów – stanowi kwota uposażenia,

2) stypendystów sportowych – stanowi kwota stypendium,

2a) słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej – stanowi kwota

stypendium,

3) bezrobotnych – stanowi kwota zasiłku, świadczenia integracyjnego lub

stypendium,

4) osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20 – stanowi kwota świadczenia

socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie

świadczenia górniczego lub w okresie stypendium na przekwalifikowanie,

5) żołnierzy niezawodowych pełniących czynną służbę wojskową, z wyłączeniem

żołnierzy pełniących służbę kandydacką, stanowi kwota minimalnego

wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego,

ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10, a w

2016-06-02

©Telksinoe s. 28/130

przypadku żołnierzy pełniących służbę w ramach Narodowych Sił

Rezerwowych kwota uposażenia z tytułu tej służby,

5a) duchownych – stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę,

ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej „kwotą

minimalnego wynagrodzenia”, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10,

6) żołnierzy odbywających nadterminową służbę wojskową – stanowi kwota

uposażenia,

7) osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 21 – stanowi kwota świadczenia

szkoleniowego,

8) osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9a – stanowi kwota stypendium,

9) osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9b – stanowi kwota stypendium,

10) osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 22 – stanowi przychód

– łącznie z kosztami uzyskania i kwotą podatku, o których mowa w przepisach o

podatku dochodowym od osób fizycznych.

4a. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, stanowi przysługujące im

wynagrodzenie za pracę.

4b. Przepis ust. 4a stosuje się odpowiednio do ubezpieczonych wykonujących

w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania

pracę w ramach stosunku pracy.

4c. Podstawę wymiaru składek dla duchownych będących ubezpieczonymi, o

których mowa w art. 9 ust. 1a, stanowi różnica pomiędzy kwotą minimalnego

wynagrodzenia a kwotą podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i

rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni lub służby.

4d. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe

ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 12, stanowi świadczenie

pieniężne ustalone na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o

służbie zastępczej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1027 i 1198).

5. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania

bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem

rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem stanowi

2016-06-02

©Telksinoe s. 29/130

kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie ustalona według odrębnych

przepisów, z zastrzeżeniem ust. 9.

5a. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

pobierających świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy na

podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych stanowi odpowiednio kwota

świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego.

5b. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

przebywających na urlopie wychowawczym oraz osób, o których mowa w art. 6a ust.

1 pkt 1–4, stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia

miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru

składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy, z

zastrzeżeniem ust. 14 i 15. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1

stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

5c. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

wykonujących umowę uaktywniającą określoną w ustawie, o której mowa w art. 6

ust. 2d, ustala się na zasadach określonych dla zleceniobiorców.

5d. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o

których mowa w art. 6a ust. 1 pkt 5, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia.

5e. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

pobierających zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie

zasiłków dla opiekunów stanowi kwota zasiłku dla opiekuna.

6. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku

macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku.

7. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, oraz ubezpieczonych

podlegających dobrowolnie tym ubezpieczeniom, o których mowa w art. 7, stanowi

zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, z

zastrzeżeniem ust. 3, 9 i 10.

8. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota,

nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia

miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru

2016-06-02

©Telksinoe s. 30/130

składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w

nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

9. Za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami

emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część

miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się

proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc

przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

10. Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, o których

mowa w ust. 9, stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy

trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do

przyznania zasiłku.

11. Na wniosek ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10,

podstawa wymiaru może być wyższa niż określona w ust. 4 pkt 5a i ust. 4c. Składkę

od podstawy wymiaru w części przewyższającej kwotę minimalnego wynagrodzenia

finansują duchowni, instytucje diecezjalne lub zakonne.

12. W podstawie wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe,

chorobowe oraz wypadkowe członków służby zagranicznej nie uwzględnia się

dodatku zagranicznego i innych świadczeń przysługujących członkom służby

zagranicznej wykonującym obowiązki służbowe w placówce zagranicznej.

13. (uchylony)

14. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób

przebywających na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne

miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych

poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty

minimalnego wynagrodzenia.

15. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o

których mowa w art. 6a ust. 1 pkt 3, nie może być wyższa niż przeciętna miesięczna

kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek w okresie 6 miesięcy kalendarzowych

poprzedzających okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie może być

niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Art. 18a. 1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24

miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności

2016-06-02

©Telksinoe s. 31/130

gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty

minimalnego wynagrodzenia.

2. Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które:

1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem

rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą

działalność;

2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz

którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w

poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub

spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej

działalności gospodarczej.

Art. 18b. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne osób, o

których mowa w art. 6b ust. 1, stanowi 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Art. 19. 1. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i

rentowe osób, o których mowa w art. 6 i 7, w danym roku kalendarzowym nie może

być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego

przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok

kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium

budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone –

z zastrzeżeniem ust. 2 i 9.

2. Jeżeli brak jest podstaw, o których mowa w ust. 1, dla ustalenia przeciętnego

prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej,

wynagrodzenie to ustala się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

z trzeciego kwartału roku poprzedniego.

3. Do osiągnięcia kwoty, o której mowa w ust. 1, składki na ubezpieczenia

emerytalne i rentowe oblicza się i przekazuje do Zakładu od podstawy wymiaru

ustalonej zgodnie z art. 18. Od nadwyżki ponad kwotę, o której mowa w ust. 1, nie

pobiera się składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

4. (uchylony)

5. Płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać obliczać i przekazywać składki

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po przekroczeniu przez ubezpieczonego

2016-06-02

©Telksinoe s. 32/130

kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem

ust. 6.

6. Jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest

zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, ubezpieczony jest zobowiązany

zawiadomić wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy

wymiaru składek. Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie

należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony.

6a. Do składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe opłaconych po

przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek stosuje się art. 24 ust. 6a–8. Za

datę stwierdzenia nienależnie opłaconych składek uważa się datę otrzymania przez

Zakład imiennego raportu miesięcznego korygującego i deklaracji rozliczeniowej

korygującej.

6b. Jeżeli w wyniku sprawdzenia wysokości rocznej podstawy wymiaru składek

Zakład stwierdzi opłacenie składek od nadwyżki ponad kwotę określoną w ust. 1,

informuje o tym niezwłocznie płatników składek i ubezpieczonego za

pośrednictwem płatników składek.

7. Okres nieopłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu

przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru

składek, o której mowa w ust. 1, traktuje się jak okres ubezpieczenia w rozumieniu

przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych, zwanych dalej „przepisami o emeryturach i rentach z

Funduszu Ubezpieczeń Społecznych”.

8. Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio do osób, których podleganie

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w myśl art. 13 i art. 14 ust. 2 w danym

roku kalendarzowym ustało po opłaceniu składek od rocznej podstawy wymiaru, o

której mowa w ust. 1.

9. Przepisu ust. 8 nie stosuje się przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniom

chorobowemu i wypadkowemu.

10. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w

Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do końca

poprzedniego roku kalendarzowego, w drodze obwieszczenia, kwotę ograniczenia

rocznej podstawy wymiaru składki, o której mowa w ust. 1, oraz przyjętą do jej

ustalenia kwotę prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

2016-06-02

©Telksinoe s. 33/130

Art. 20. 1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz

ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie

emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

2. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz

ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust.

1.

3. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które

ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać

miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w

art. 19 ust. 10.

4. Prezes Zakładu ogłasza kwotę 250% prognozowanego przeciętnego

wynagrodzenia, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej

Polskiej „Monitor Polski”, w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ogłoszenia

przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w trybie

określonym w art. 19 ust. 10, kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Art. 21. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w

drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek, z

uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1, oraz wyłączenia z

podstawy wymiaru składek niektórych rodzajów przychodów.

Art. 22. 1. Stopy procentowe składek wynoszą:

1) 19,52% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne, z zastrzeżeniem ust.

3 i 4;

2) 8,00% podstawy wymiaru – na ubezpieczenia rentowe;

3) 2,45% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie chorobowe;

4) od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie wypadkowe.

2. Zasady różnicowania stopy procentowej składek na ubezpieczenie

wypadkowe określają przepisy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy

pracy i chorób zawodowych.

3. W przypadku:

1) odprowadzania składki do otwartego funduszu emerytalnego część składki na

ubezpieczenie emerytalne wynosząca:

2016-06-02

©Telksinoe s. 34/130

a) 2,92% podstawy wymiaru składki jest odprowadzana przez Zakład do

wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego,

b) 4,38% podstawy wymiaru składki jest ewidencjonowana przez Zakład na

subkoncie, o którym mowa w art. 40a,

2) nieodprowadzania lub zaprzestania odprowadzania składki do otwartego

funduszu emerytalnego, o którym mowa w ust. 3d, część składki na

ubezpieczenie emerytalne wynosząca 7,3% podstawy wymiaru składki jest

ewidencjonowana przez Zakład na subkoncie, o którym mowa w art. 40a

– z uwzględnieniem art. 111.

3a. Zakład nie odprowadza do otwartego funduszu emerytalnego i nie

ewidencjonuje na subkoncie, o którym mowa w art. 40a, składek, o których mowa w

ust. 3, w przypadku zawiadomienia przez właściwy organ emerytalny o ustaleniu

prawa ubezpieczonego do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 lub prawa do jej

zwiększenia na podstawie art. 14:

1) ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy

zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 666, z późn. zm. 6)) lub

2) ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy

Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby

Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego

Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu,

Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z

2013 r. poz. 667, z późn. zm. 7)).

3b. (uchylony)

3c. (uchylony)

3d. Zakład zaprzestaje odprowadzania do otwartego funduszu emerytalnego

składek, o których mowa w ust. 3 pkt 1 lit. a, od dnia następującego po dniu

poinformowania przez Zakład otwartego funduszu emerytalnego o obowiązku

przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu

emerytalnego na fundusz emerytalny FUS w związku z ukończeniem przez

ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, o którym mowa w

6)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 675,

1355, 1623 i 1717 oraz z 2014 r. poz. 502, 542 i 696.

7)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 675,

1623 i 1717 oraz z 2014 r. poz. 502, 696 i 1822.

2016-06-02

©Telksinoe s. 35/130

art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych.

3e. Przepis ust. 3d stosuje się odpowiednio do części składki, o której mowa w

ust. 3 pkt 1 lit. a, należnej za okres do dnia, o którym mowa w ust. 3d, opłaconej lub

zidentyfikowanej po tym dniu.

3f. Składkę, o której mowa w ust. 3e, ewidencjonuje się na subkoncie, o którym

mowa w art. 40a.

3g. Zakład nie odprowadza do otwartego funduszu emerytalnego i nie

ewidencjonuje na subkoncie, o którym mowa w art. 40a, składek, o których mowa w

ust. 3, osobom, którym ustalono prawo do emerytury albo emerytury częściowej, o

której mowa w art. 26b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z

Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z zastrzeżeniem ust. 3h.

3h. Zakład ewidencjonuje na subkoncie, o którym mowa w art. 40a, składki

osobom mającym ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, do emerytury

pomostowej albo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

4. Część składki na ubezpieczenie emerytalne w wysokości określonej w art.

112 ust. 2–4 jest odprowadzana przez Zakład do FRD.

Art. 22a. 1. W przypadku złożenia przez członka otwartego funduszu

emerytalnego wniosku o przyznanie emerytury częściowej, o której mowa w art. 26b

ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych, po ustaleniu, że ubezpieczony spełnia warunki do przyznania tej

emerytury, Zakład zawiadamia otwarty fundusz emerytalny o złożeniu wniosku i o

obowiązku przekazania całości środków zgromadzonych na rachunku w otwartym

funduszu emerytalnym na fundusz emerytalny FUS.

2. Kwotę środków, o której mowa w ust. 1, oraz kwotę zewidencjonowaną na

subkoncie, o którym mowa w art. 40a, ewidencjonuje się na koncie ubezpieczonego

na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana

emerytura częściowa.

3. Kwota środków, o której mowa w ust. 2, zwiększa kwotę składek na

ubezpieczenie emerytalne stanowiących podstawę obliczenia kwoty emerytury

ustalanej zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, po jej zewidencjonowaniu na koncie

ubezpieczonego.

2016-06-02

©Telksinoe s. 36/130

Art. 23. 1. Od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek

odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29

sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm. 8)).

1a. Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby

6,60 zł.

2. Wyegzekwowane odsetki za zwłokę oraz opłata prolongacyjna od składek, o

których mowa w art. 22 ust. 3, są, proporcjonalnie do wysokości składek,

odprowadzane do otwartego funduszu emerytalnego oraz ewidencjonowane na

subkoncie, o którym mowa w art. 40a.

3. (uchylony)

4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do składek opłacanych ze środków

Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Art. 24. 1. (utracił moc) 9)

1a. W razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości

Zakład może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100%

nieopłaconych składek. Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opłaty

przysługuje odwołanie do sądu według zasad określonych w art. 83.

1b. W stosunku do płatnika składek będącego osobą fizyczną, skazanego

prawomocnym wyrokiem za nieopłacenie składek lub opłacenie ich w zaniżonej

wysokości, dodatkowej opłaty za ten sam czyn nie wymierza się.

1c. W razie wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie

dotyczące nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości

postępowania o wymierzenie dodatkowej opłaty płatnikowi składek będącemu osobą

fizyczną za ten sam czyn nie wszczyna się, a wszczęte zawiesza się do dnia

zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie.

1d. W razie prawomocnego skazania płatnika będącego osobą fizyczną za

przestępstwo lub wykroczenie polegające na nieopłaceniu składek lub opłaceniu ich

w zaniżonej wysokości:

8)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 1101,

1342 i 1529, z 2013 r. poz. 35, 985, 1027, 1036, 1145, 1149 i 1289 oraz z 2014 r. poz. 183, 567,

915, 1171, 1215, 1328, 1644 i 1662.

9)

Z dniem 31 maja 2012 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada

2010 r., sygn. akt P 29/09 (Dz. U. Nr 225, poz. 1474).

2016-06-02

©Telksinoe s. 37/130

1) wszczęte postępowanie o wymierzenie dodatkowej opłaty za ten sam czyn

umarza się z urzędu;

2) decyzję o wymierzeniu dodatkowej opłaty za ten sam czyn uchyla się z urzędu,

a pobraną opłatę zwraca się, niezwłocznie wraz z odsetkami, w wysokości i na

zasadach określonych przepisami prawa cywilnego od dnia pobrania

dodatkowej opłaty.

2. Składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i

dodatkowa opłata, zwane dalej „należnościami z tytułu składek”, nieopłacone w

terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w

administracji lub egzekucji sądowej.

3. (uchylony)

4. Należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od

dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5–6.

5. Nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone

hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te

mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości

zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

5a. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega

zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 29 ust. 1a, do dnia

terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty.

5b. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej

czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której

dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

5c. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu

bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu

uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub

jego umorzeniu.

5d. Przedawnienie należności z tytułu składek wynikających z decyzji o

odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego następuje po upływie 5 lat,

licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana.

5e. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest

uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego

2016-06-02

©Telksinoe s. 38/130

organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak

niż przez 2 lata.

5f. W przypadku wydania przez Zakład decyzji ustalającej obowiązek

podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek

opłacania składek na te ubezpieczenia, bieg terminu przedawnienia ulega

zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się

prawomocna.

6. Bieg terminu przedawnienia, o którym mowa w ust. 4, ulega zawieszeniu od

dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o

stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia,

nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy.

6a. Nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez Zakład z urzędu na

poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych

składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek, z zastrzeżeniem

ust. 6c, 8 i 8d.

6b. Zakład zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych

składek, które zgodnie z ust. 6a mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają

wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

6c. Po stwierdzeniu, że składki zostały nienależnie opłacone, płatnik składek

może złożyć wniosek o ich zwrot.

6d. Nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi w terminie 30 dni od dnia

wpływu wniosku, o którym mowa w ust. 6c.

6e. Jeżeli nienależnie opłacone składki nie zostaną zwrócone w terminie

określonym w ust. 6d, podlegają oprocentowaniu w wysokości równej odsetkom za

zwłokę pobieranym od zaległości podatkowych, od dnia złożenia wniosku, o którym

mowa w ust. 6c.

6f. W przypadku braku płatnika składek lub jego następcy prawnego Zakład

zawiadamia ubezpieczonego o kwocie nienależnie opłaconych składek w części

sfinansowanej przez ubezpieczonego i na jego wniosek zwraca nienależnie opłacone

składki. Przepisy ust. 6c–6e stosuje się odpowiednio.

6g. Nienależnie opłacone składki ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc

od dnia:

1) otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 6b;

2016-06-02

©Telksinoe s. 39/130

2) opłacenia składek, w przypadku braku zawiadomienia, o którym mowa w ust.

6b.

6h. Bieg terminu przedawnienia, o którym mowa w ust. 6g, ulega zawieszeniu:

1) w przypadku wydania przez Zakład decyzji w sprawie nienależnie opłaconych

składek – od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się

prawomocna;

2) jeżeli wydanie decyzji w sprawie nienależnie opłaconych składek jest

uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd

– do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie

sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż na okres 2 lat;

3) od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu

o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia

dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od

śmierci spadkodawcy;

4) w przypadku wydania przez Zakład decyzji stwierdzającej brak obowiązku

podlegania ubezpieczeniom społecznym lub obniżającej podstawę wymiaru

składek na te ubezpieczenia – od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w

którym decyzja stała się prawomocna.

7. (utracił moc) 10)

8. Nienależnie opłacona składka odprowadzona do otwartego funduszu

emerytalnego podlega zwrotowi w wysokości nominalnej wartości składki.

8a. (uchylony)

8aa. Przepis ust. 8 stosuje się także do zewidencjonowanych na subkoncie, o

którym mowa w art. 40a:

1) składek;

2) kwot środków przekazanych przez otwarty fundusz emerytalny, o których

mowa w art. 40c ust. 2.

8b. (uchylony)

8c. (uchylony)

10)

Z dniem 15 czerwca 2010 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 maja

2010 r., sygn. akt P 29/08 (Dz. U. Nr 105, poz. 668).

2016-06-02

©Telksinoe s. 40/130

8d. W przypadku gdy w wyniku błędu instytucji obsługującej wpłaty składek

nienależnie opłacone składki zostały sfinansowane ze środków tej instytucji, kwota

nienależnie wpłacona jest zwracana tej instytucji.

8e. Jeżeli nominalna wartość składki, o której mowa w ust. 8, jest:

1) wyższa od kwoty nienależnie otrzymanej składki, którą otwarty fundusz

emerytalny jest zobowiązany zwrócić do Zakładu na podstawie przepisów o

organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych – różnica jest

finansowana z funduszu emerytalnego, wyodrębnionego w ramach Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych;

2) niższa od kwoty nienależnie otrzymanej składki, którą otwarty fundusz

emerytalny jest zobowiązany zwrócić do Zakładu na podstawie przepisów o

organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych – różnica stanowi

przychody funduszu emerytalnego, wyodrębnionego w ramach Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych.

9. Odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne oraz dodatkowa opłata finansowane

są w całości z własnych środków przez płatnika składek.

Art. 25. (uchylony)

Art. 26. 1. Zakład ma prawo do występowania z wnioskiem o założenie księgi

wieczystej dla nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą należności z tytułu

składek także wtedy, gdy dłużnikiem jest państwowa jednostka organizacyjna

niebędąca jednostką budżetową.

2. Wystawione przez Zakład dokumenty stwierdzające istnienie należności z

tytułu składek oraz jej wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej

nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie

posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych

dokumentów do zbioru dokumentów.

3. Dla zabezpieczenia należności z tytułu składek Zakładowi przysługuje

hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika, z uwzględnieniem

ust. 3a i 3b. Podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja o

określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby

trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego.

3a. Przedmiotem hipoteki przymusowej może być:

1) część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział dłużnika;

2016-06-02

©Telksinoe s. 41/130

2) nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej dłużnika i jego

małżonka;

3) nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki

cywilnej lub część ułamkowa nieruchomości stanowiąca udział wspólników

spółki cywilnej – w przypadku gdy dłużnikiem jest spółka.

3b. Przedmiotem hipoteki przymusowej może być także:

1) użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym

gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego lub udział w tym

prawie;

2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub udział w tym prawie;

3) wierzytelność zabezpieczona hipoteką;

4) statek morski lub statek morski w budowie wpisane do rejestru okrętowego.

3c. Do hipoteki przymusowej określonej w ust. 3a i 3b stosuje się odpowiednio

przepisy o hipotece na nieruchomości.

4. Do hipoteki, o której mowa w ust. 3–3c, z uwzględnieniem ust. 5, stosuje się

odpowiednio przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa, dotyczące hipoteki

przymusowej.

5. Na żądanie Zakładu lub kierownika terenowej jednostki organizacyjnej

Zakładu będącego jednocześnie organem egzekucyjnym dłużnik obowiązany jest do

wyjawienia nieruchomości oraz przysługujących mu praw majątkowych, które mogą

być przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu, jeżeli z dowodów

zgromadzonych w postępowaniu wynika, że należności z tytułu składek mogą zostać

nieopłacone.

5a. Wyjawienia, o którym mowa w ust. 5, dokonuje się w formie oświadczenia

składanego pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Przed

odebraniem oświadczenia Zakład lub kierownik terenowej jednostki organizacyjnej

będącej jednocześnie organem egzekucyjnym jest obowiązany uprzedzić dłużnika o

odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

6. Żądanie wyjawienia, o którym mowa w ust. 5, stosuje się także do:

1) małżonka, następców prawnych i osób trzecich odpowiadających za zadłużenie

płatnika składek;

2) osób, które pobrały nienależne świadczenia, płatników składek lub innych

podmiotów zobowiązanych do zwrotu nienależnych świadczeń, o których

2016-06-02

©Telksinoe s. 42/130

mowa w art. 84, z wyjątkiem przypadku gdy nienależne świadczenia podlegają

potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń.

7. Zaspokojenie z przedmiotu hipoteki przymusowej następuje w trybie

przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, chyba że z przedmiotu

hipoteki jest prowadzona egzekucja przez sądowy organ egzekucyjny.

Art. 27. 1. Należności z tytułu składek są zabezpieczone ustawowym prawem

zastawu na wszystkich będących własnością dłużnika oraz stanowiących

współwłasność łączną dłużnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz

zbywalnych prawach majątkowych.

2. Do zastawu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy

ustawy – Ordynacja podatkowa, dotyczące zastawów skarbowych.

2a. Zastaw, o którym mowa w ust. 1, wpisuje się do Rejestru Zastawów

Skarbowych prowadzonego na podstawie art. 43 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. –

Ordynacja podatkowa.

3. (uchylony)

Art. 28. 1. Należności z tytułu składek mogą być umarzane w całości lub w

części przez Zakład, z uwzględnieniem ust. 2–4.

2. Należności z tytułu składek mogą być umarzane tylko w przypadku ich

całkowitej nieściągalności, z zastrzeżeniem ust. 3a.

3. Całkowita nieściągalność, o której mowa w ust. 2, zachodzi, gdy:

1) dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości

niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił

przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie

przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i

jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości

przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie;

2) sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie

upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 13 i art. 361 pkt 1 ustawy z

dnia 28 lutego 2003 r. ? Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 233 i 978);

3) nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku

majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców

prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie w

2016-06-02

©Telksinoe s. 43/130

rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja

podatkowa;

4) nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu

likwidacyjnym;

4a) wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w

postępowaniu egzekucyjnym;

4b) nie nastąpiło zaspokojenie należności w umorzonym postępowaniu

upadłościowym;

5) naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z

którego można prowadzić egzekucję;

6) jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot

przekraczających wydatki egzekucyjne.

3a. Należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych

będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w

uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności.

3b. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, szczegółowe zasady umarzania, o którym mowa w ust. 3a, z

uwzględnieniem przesłanek uzasadniających umorzenie, biorąc pod uwagę ważny

interes osoby zobowiązanej do opłacenia należności z tytułu składek oraz stan

finansów ubezpieczeń społecznych.

4. Umorzenie składek powoduje także umorzenie odsetek za zwłokę, kosztów

upomnienia i dodatkowej opłaty.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, decyzję umarzającą należności

z tytułu składek pozostawia się w aktach sprawy.

6. Przepisu ust. 3 pkt 4b nie stosuje się do składek w części finansowanej przez

ubezpieczonego, chyba że jest on jednocześnie płatnikiem składek.

Art. 29. 1. Ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na

uwzględnienie Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności

należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając

możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.

1a. Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie

należności na raty następuje w formie umowy.

2016-06-02

©Telksinoe s. 44/130

2. Od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę

począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tych ulg.

3. Jeżeli dłużnik nie spłaci w terminie ustalonych przez Zakład rat, pozostała

kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi na

zasadach określonych w ustawie – Ordynacja podatkowa.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, Zakład ustala opłatę

prolongacyjną na zasadach i w wysokości przewidzianej w ustawie – Ordynacja

podatkowa dla podatków stanowiących dochód budżetu państwa.

Art. 30. Do składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących

płatnikami składek nie stosuje się art. 28.

Art. 31. Do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio: art. 12, art. 26,

art. 29 § 1 i 2, art. 33, art. 33a, art. 33b, art. 38a, art. 51 § 1, art. 55, art. 59 § 1 pkt 1,

3, 4, 8 i 9, art. 60 § 1, art. 61 § 1, art. 62 § 1, 3 i 5, art. 62b § 1 pkt 2 i § 3, art. 72 § 1

pkt 1 i 4 i § 2, art. 73 § 1 pkt 1 i 5, art. 77b § 1 i 2, art. 91, art. 93, art. 93a–93c, art.

93e, art. 94, art. 97 § 1, art. 98 § 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 § 1 i 2,

art. 106 § 1 i 2, art. 107 § 1, 1a, § 2 pkt 2 i 4 i § 3, art. 108 § 1, 3 i 4, art. 109 § 1 w

zakresie art. 29, art. 109 § 2 pkt 1, art. 110 § 1, § 2 pkt 2, § 3, art. 111 § 1–4 i § 5 pkt

1, art. 112 § 1–5, art. 112b, art. 112c, art. 113, art. 114, art. 115–117, art. 118 oraz

art. 119 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Art. 32. Do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń

Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne

w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej

opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich

nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika,

odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń

stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Rozdział 4

Zgłoszenia do ubezpieczenia, prowadzenie kont i rejestrów

oraz zasady rozliczania składek i zasiłków

Art. 33. 1. Zakład prowadzi:

1) konta ubezpieczonych, z których każde jest oznaczone numerem PESEL;

2016-06-02

©Telksinoe s. 45/130

2) konta płatników składek oznaczone numerem NIP, a w przypadku gdy płatnik

składek nie posiada numeru NIP, do czasu jego uzyskania – numerem z

krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON, a

jeżeli nie posiada również tego numeru – numerem PESEL lub serią i numerem

dowodu osobistego albo paszportu;

3) Centralny Rejestr Ubezpieczonych;

4) Centralny Rejestr Płatników Składek;

5) Centralny Rejestr Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych;

6) (uchylony)

7) inne rejestry niezbędne do realizacji zadań określonych odrębnymi przepisami.

1a. (uchylony)

2. Jeżeli osoba ubezpieczona, o której mowa w ust. 1 pkt 1, nie posiada numeru

PESEL, nie podała go lub podany numer budzi wątpliwości co do jego

prawidłowości, konto ubezpieczonego oznacza się numerem NIP, a jeżeli nie posiada

również tego numeru – serią i numerem dowodu osobistego albo paszportu.

3. (uchylony)

4. Zakład jest uprawniony do nieodpłatnego korzystania z:

1) rejestru PESEL;

2) danych zgromadzonych w Centralnym Rejestrze Podmiotów – Krajowej

Ewidencji Podatników na zasadach przewidzianych w przepisach o zasadach

ewidencji i identyfikacji podatników i płatników;

3) danych zgromadzonych w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów

gospodarki narodowej (REGON), prowadzonym przez Prezesa Głównego

Urzędu Statystycznego.

5. Szczegółowy zakres danych zawartych w rejestrach, o których mowa w ust.

1 pkt 3–7, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw

zabezpieczenia społecznego, uwzględniając w nich również dane dotyczące zawodu

wykonywanego przez ubezpieczonych wykonujących pracę w szczególnych

warunkach lub w szczególnym charakterze.

Art. 34. 1. Zakład zapewnia rzetelność i kompletność informacji gromadzonych

na kontach ubezpieczonych i na kontach płatników składek w sposób uregulowany

niniejszą ustawą.

2016-06-02

©Telksinoe s. 46/130

2. Informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i koncie płatnika składek

prowadzonych w formie elektronicznej, które przekazane zostały w postaci

dokumentu pisemnego albo elektronicznego, są środkiem dowodowym w

postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych.

3. Do informacji zawartych na kontach ubezpieczonych i kontach płatników

składek oraz danych źródłowych będących podstawą zapisów na tych kontach

stosuje się przepisy o ochronie danych osobowych.

4. Wykorzystywanie danych osobowych i innych informacji zgromadzonych na

kontach ubezpieczonych dopuszczalne jest jedynie w przypadkach określonych w

ustawie.

5. Zakład oraz otwarty fundusz emerytalny są obowiązane do wzajemnego

udostępniania danych osobowych osób zarejestrowanych w rejestrze, o którym

mowa w art. 33 ust. 1 pkt 5.

6. Zakład, na wniosek płatnika składek, bada prawidłowość wykazanych przez

tego płatnika składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o

których mowa w art. 9 ust. 2c. Jeżeli w wyniku sprawdzenia wysokości miesięcznej

podstawy wymiaru składek Zakład stwierdzi błędne wykazanie składek, informuje o

tym niezwłocznie płatnika składek i ubezpieczonego za pośrednictwem płatnika

składek. Jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest

zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, składka jest opłacana przez każdego

płatnika, chyba że ubezpieczony przedłoży płatnikowi dokumenty, z których wynika

brak konieczności opłacania składek.

Art. 35. 1. We wszystkich dokumentach związanych z ubezpieczeniami

społecznymi, w tym z rozliczaniem i opłacaniem składek oraz przyznawaniem i

wypłatą świadczeń określonych odrębnymi przepisami, należy podawać:

1) w przypadku ubezpieczonych – numer PESEL, a w razie gdy ubezpieczonemu

nie nadano numeru PESEL – serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, z

zastrzeżeniem ust. 1a;

2) w przypadku płatników składek – numery NIP i REGON, a jeżeli płatnikowi

składek nie nadano tych numerów lub jednego z nich – numer PESEL lub serię

i numer dowodu osobistego albo paszportu.

2016-06-02

©Telksinoe s. 47/130

1a. W imiennych raportach miesięcznych, o których mowa w art. 41, należy

podać numer PESEL, a w razie gdy ubezpieczonemu nie nadano tego numeru – serię

i numer dowodu osobistego lub paszportu.

2. (uchylony)

3. (uchylony)

Art. 36. 1. Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

2. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art.

6 ust. 1 pkt 1–4, 6–9b, 11, 12, 18a–22, ust. 2, 2a i 2d, duchownych będących

członkami zakonów lub klasztorów oraz osób współpracujących, o których mowa w

art. 8 ust. 11, należy do płatnika składek.

2a. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym jest obowiązana

poinformować płatnika składek o ustaleniu prawa do emerytury lub renty albo o

podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż przebywanie na urlopie

wychowawczym.

2b. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6a ust.

1 i art. 6b ust. 1, i wyrejestrowanie z tych ubezpieczeń, w przypadku ustania

warunków uzasadniających opłacanie składek, należy do Zakładu. Osoby te są

obowiązane do przedłożenia Zakładowi:

1) skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka;

2) oświadczenia, o którym mowa w ust. 15;

3) orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, w przypadku

posiadania przez dziecko takiego orzeczenia.

3. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w

art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeżeniem ust. 2, należy do tych osób.

4. Zgłoszeń, o których mowa w ust. 2 i 3, dokonuje się w terminie 7 dni od daty

powstania obowiązku ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ust. 4a, 5, 5a i 9a.

4a. Zgłoszeń, o których mowa w ust. 3, twórcy i artyści dokonują w ciągu 7 dni

od dnia otrzymania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców

ustalającej datę rozpoczęcia wykonywania działalności twórczej lub artystycznej.

5. Osoby, które są obejmowane ubezpieczeniami społecznymi na zasadach

dobrowolności, zgłaszają wniosek o objęcie ich ubezpieczeniem w terminie przez nie

wybranym. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

2016-06-02

©Telksinoe s. 48/130

5a. Pracownicy, o których mowa w art. 18 ust. 12, zgłaszani są do ubezpieczeń

społecznych nie później niż w terminie rozliczania i opłacania składek za miesiąc, w

którym powstał obowiązek ubezpieczeń społecznych.

6. (uchylony)

7. Prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych

osoba zgłaszana potwierdza własnoręcznym podpisem, z wyłączeniem osób, o

których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19.

8. W przypadku przekazywania do Zakładu zgłoszeń do ubezpieczeń

społecznych w postaci dokumentu elektronicznego, zgłoszenie w postaci dokumentu

pisemnego z własnoręcznym podpisem osoby zgłaszanej płatnik przechowuje przez

okres 5 lat.

9. Zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych według ustalonego wzoru, z

zastrzeżeniem ust. 9a, albo w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu

przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2014 r. poz. 1114) z oprogramowania, o

którym mowa w art. 47a ust. 1, albo w formie wydruku z tego oprogramowania

dokonuje się w jednostce organizacyjnej Zakładu. Na podstawie pierwszego

zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zakładane jest konto, o którym mowa w art.

33 ust. 1 pkt 1.

9a. Zgłoszenia do ubezpieczeń osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19,

dokonuje się poprzez wykazanie ubezpieczonego w imiennym raporcie

miesięcznym.

10. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych zawiera w szczególności

następujące dane dotyczące osoby zgłaszanej: dane, o których mowa w art. 35 ust. 1

pkt 1, nazwisko, imię pierwsze i drugie, datę urodzenia, nazwisko rodowe,

obywatelstwo i płeć, tytuł ubezpieczenia, stopień niepełnosprawności, posiadanie

ustalonego prawa do emerytury lub renty, adres zameldowania na stałe miejsce

pobytu, adres zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres zameldowania na stałe miejsce

pobytu, adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres zameldowania na stałe

miejsce pobytu i adres zamieszkania.

11. Każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń

społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie

wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty

2016-06-02

©Telksinoe s. 49/130

zaistnienia tego faktu, z zastrzeżeniem ust. 12 i 14. Przepisy ust. 2, 3 i 9 stosuje się

odpowiednio.

12. W przypadku pracowników, o których mowa w ust. 5a, zgłoszenie

wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 30 dni od dnia

ustania stosunku pracy.

13. O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniach,

o których mowa w ust. 10–12, płatnik składek zawiadamia Zakład w terminie 7 dni

od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub

otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład.

14. O zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym

mowa w ust. 10, dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń i

terminów ich powstania, płatnik składek zawiadamia Zakład poprzez złożenie

zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych

zawierającego prawidłowe dane.

15. Osoby, o których mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, składają

oświadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub

odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, które zawiera:

1) imię i nazwisko osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem oraz jej

numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – serię i numer

dowodu osobistego lub paszportu;

2) miejsce zamieszkania;

3) dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;

4) dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;

5) imię i nazwisko dziecka oraz datę jego urodzenia;

6) informację o ostatnim okresie ubezpieczenia;

7) informację o korzystaniu lub niekorzystaniu przez drugiego rodzica z

uprawnień określonych w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a ust. 1 lub art. 6b ust. 1.

16. Osoba, o której mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, jest obowiązana

zawiadomić Zakład o wszelkich zmianach w stosunku do danych wskazanych w

oświadczeniu, o którym mowa w ust. 15, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych

zmian.

Art. 36a. 1. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie zawieszenia

wykonywania działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14a ust. 1–1b ustawy

2016-06-02

©Telksinoe s. 50/130

z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, przez osoby

prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą jest dobrowolne. Przedsiębiorca w

okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie opłaca

ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

2. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie

obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie

wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia

wykonywania działalności gospodarczej.

3. Za okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca

będący płatnikiem składek wyłącznie za siebie nie ma obowiązku składania

deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne

przewidzianych w ustawie.

4. Wznowienie wykonywania działalności gospodarczej nie wymaga

ponownego zgłoszenia do ubezpieczenia.

wejdzie w życie z

przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów działalności dn. 19.05.2016 r.

o swobodzie

gospodarczej na podstawie tych przepisów mogą dokonywać zgłoszeń, o których (Dz. U. z 2015 r.

poz. 1893).

mowa w art. 36 ust. 1 i 11, lub zmiany danych wykazanych w tych zgłoszeniach,

z wyjątkiem zmiany danych, o których mowa w art. 36 ust. 14.

2. Za dzień dokonania zgłoszeń, o których mowa w art. 36 ust. 1 i 11, lub

zmiany danych wykazanych w tych zgłoszeniach uważa się dzień złożenia

wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności

Gospodarczej wraz z żądaniem dokonania tych zgłoszeń lub zmiany danych

wykazanych w zgłoszeniach na podstawie przepisów o swobodzie działalności

gospodarczej.>

Art. 37. 1. (uchylony)

2. Organy właściwe do wydawania uprawnień na prowadzenie działalności

pozarolniczej, o której mowa w art. 8 ust. 6, przekazują jednostce organizacyjnej

Zakładu kopie uprawnień udzielonych osobom fizycznym i jednostkom

organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, jak również kopie decyzji

cofających te uprawnienia, jeżeli nie mają one obowiązku uzyskiwania wpisu do

krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON).

2016-06-02

©Telksinoe s. 51/130

Art. 38. 1. W razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych

Zakład wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek.

2. Nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji, o której

mowa w ust. 1, płatnik składek jest zobowiązany przekazać do Zakładu dokumenty

związane z ubezpieczeniami społecznymi określone w ustawie za okres objęty

decyzją.

Art. 39. 1. Nie później niż w terminie 4 miesięcy, licząc od daty powstania

obowiązku, o którym mowa w art. 36 ust. 4, ubezpieczony może zawrzeć umowę z

otwartym funduszem emerytalnym.

1a. Zakład odprowadza do wybranego przez ubezpieczonego otwartego

funduszu emerytalnego składkę, o której mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. a,

poczynając od składki opłaconej za miesiąc, w którym Zakład otrzymał od otwartego

funduszu emerytalnego zawiadomienie o zawarciu umowy.

1b. Zakład informuje ubezpieczonego, który nie zawarł umowy z otwartym

funduszem emerytalnym, o obowiązku złożenia pisemnego oświadczenia o

stosunkach majątkowych istniejących między nim a jego współmałżonkiem oraz o

tym, że może wskazać osoby uprawnione do otrzymania środków po jego śmierci.

Przepis art. 82 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu

funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 989, 1289 i 1717) stosuje się

odpowiednio.

1c. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, wzór oświadczenia, o którym mowa w ust. 1b, biorąc pod uwagę

konieczność zapewnienia ochrony interesu ubezpieczonych oraz kompletności

oświadczenia.

2. (uchylony)

2a. (uchylony)

3. (uchylony)

4. (uchylony)

5. (uchylony)

Art. 39a. 1. Począwszy od 2016 r., co cztery lata, w okresie od dnia 1 kwietnia

do dnia 31 lipca, członek otwartego funduszu emerytalnego lub osoba, której Zakład

ewidencjonuje składkę na subkoncie, o którym mowa w art. 40a, zgodnie z art. 22

2016-06-02

©Telksinoe s. 52/130

ust. 3 pkt 2, może złożyć do Zakładu pisemnie lub w formie dokumentu

elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu,

w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie

elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262 oraz z 2014 r. poz. 1662), profilu

zaufanego ePUAP, w rozumieniu art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o

informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, lub innych

technologii umożliwiających identyfikację określonych na podstawie art. 20a ust. 2

ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne, przez system teleinformatyczny udostępniony

bezpłatnie przez Zakład, zgodne ze wzorem oświadczenie o:

1) przekazywaniu do otwartego funduszu emerytalnego składki, o której mowa w

art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. a, począwszy od składki opłaconej za lipiec;

2) zewidencjonowaniu składki, o której mowa w art. 22 ust. 3 pkt 2, na subkoncie,

o którym mowa w art. 40a, począwszy od składki opłaconej za miesiąc, w

którym złożono wniosek.

2. W przypadku osób, których składka była ewidencjonowana na subkoncie, o

którym mowa w art. 40a, zgodnie z art. 22 ust. 3 pkt 2 i które nie były członkami

otwartego funduszu emerytalnego, przepisy art. 39 ust. 1 i 1a stosuje się

odpowiednio, z tym że:

1) termin 4 miesięcy liczy się od dnia złożenia oświadczenia, o którym mowa w

ust. 1 pkt 1;

2) Zakład odprowadza składkę do wybranego otwartego funduszu emerytalnego

nie wcześniej, niż poczynając od składki opłaconej za lipiec.

3. W przypadku złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1,

ubezpieczony oświadcza, że chce, aby składka była przekazywana do otwartego

funduszu emerytalnego, którego jest członkiem, albo wpisuje nazwę otwartego

funduszu emerytalnego, do którego ma być przekazywana składka, a Zakład

Ubezpieczeń Społecznych informuje o tym wpisany w oświadczeniu otwarty fundusz

emerytalny.

4. W przypadku złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przepisy

rozdziału 7 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu

funduszy emerytalnych stosuje się odpowiednio.

2016-06-02

©Telksinoe s. 53/130

5. Jeżeli ubezpieczony nie zawrze umowy z wpisanym w oświadczeniu, o

którym mowa w ust. 1 pkt 1, otwartym funduszem emerytalnym, składka, o której

mowa w art. 22 ust. 3:

1) pkt 1 lit. a, jest przekazywana do otwartego funduszu emerytalnego, którego

ubezpieczony jest członkiem – w przypadku ubezpieczonego będącego

członkiem otwartego funduszu emerytalnego;

2) pkt 2, jest ewidencjonowana na subkoncie, o którym mowa w art. 40a – w

przypadku ubezpieczonego niebędącego członkiem otwartego funduszu

emerytalnego.

6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, wzory oświadczeń, o których mowa w ust. 1, uwzględniając, że w

jego treści znajduje się aktualny wykaz wszystkich nazw otwartych funduszy

emerytalnych, oraz biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia ochrony interesu

ubezpieczonych, prawidłowości przekazywania lub ewidencjonowania składek oraz

uwzględniając wymogi kompletności oświadczenia.

Art. 40. 1. Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się informacje o

zwaloryzowanej wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem

składek podlegających odprowadzeniu do otwartego funduszu emerytalnego i

zewidencjonowaniu na subkoncie, o którym mowa w art. 40a:

1) należnych – w przypadku ubezpieczonych niebędących płatnikami składek;

2) wpłaconych – w przypadku ubezpieczonych będących płatnikami składek oraz

osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

1a. Jeżeli ubezpieczony niebędący płatnikiem składek w ciągu 3 miesięcy od

upływu terminu opłacenia składki, o której mowa w ust. 1 pkt 1, stwierdzi, że

składka ta nie została opłacona, może zwrócić się do Zakładu o udzielenie

informacji, czy Zakład podjął działania zmierzające do jej ściągnięcia.

1b. Na koncie ubezpieczonego niebędącego płatnikiem składek ewidencjonuje

się informacje o zwaloryzowanej wysokości należnych składek podlegających:

1) odprowadzeniu do otwartego funduszu emerytalnego,

2) zewidencjonowaniu na subkoncie, o którym mowa w art. 40a

– które uległy przedawnieniu zgodnie z art. 24.

1c. Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się także informacje o

zwaloryzowanej wysokości składek podlegających odprowadzeniu do otwartego

2016-06-02

©Telksinoe s. 54/130

funduszu emerytalnego lub zewidencjonowaniu na subkoncie, o którym mowa w art.

40a:

1) w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, należnych za

okres do dnia złożenia wniosku o emeryturę określoną w art. 24 ustawy z dnia

17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych oraz w art. 26b tej ustawy lub nabycia prawa do emerytury, jeżeli

złożenie takiego wniosku nie jest wymagane – nieopłaconych lub

niezidentyfikowanych do tego dnia, także wówczas gdy nie uległy one

przedawnieniu;

2) w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, opłaconych lub

zidentyfikowanych po dniu złożenia wniosku o emeryturę określoną w art. 24

ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych oraz w art. 26b tej ustawy lub nabycia prawa do

emerytury, jeżeli złożenie takiego wniosku nie jest wymagane.

1d. Jako datę zewidencjonowania na koncie ubezpieczonego składek, o których

mowa w ust. 1b i 1c, przyjmuje się dzień zewidencjonowania na koncie

ubezpieczonego składek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, należnych za ten sam

miesiąc kalendarzowy.

1e. Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się kwotę środków

zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a, na ostatni dzień

miesiąca poprzedzającego miesiąc ustalenia prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia

wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o

emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oraz z tytułu

osiągnięcia wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1a tej ustawy, przez osobę, która

nie spełnia ustawowych warunków do ustalenia prawa do okresowej emerytury

kapitałowej, z zastrzeżeniem ust. 1f.

1f. Przepisu ust. 1e nie stosuje się do osób spełniających ustawowe warunki do

ustalenia prawa do okresowej emerytury kapitałowej.

1g. Przepis ust. 1e stosuje się odpowiednio do osób, którym nie ustalono prawa

do okresowej emerytury kapitałowej z przyczyn, o których mowa w art. 8 pkt 2

ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych.

2. Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się także informacje:

2016-06-02

©Telksinoe s. 55/130

1) wymienione w drukach: zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, imiennym

raporcie miesięcznym i w deklaracji rozliczeniowej;

2) o członkostwie w otwartym funduszu emerytalnym i o terminach przekazania

składek do tego funduszu;

3) o członkostwie w kasie chorych 11) i o terminach przekazania składek do tej

kasy;

4) o wysokości należnych i wpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne,

rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne oraz o wysokości należnych i

odprowadzonych składek podlegających odprowadzeniu do otwartego funduszu

emerytalnego;

4a) o wartości środków wypłaconych z tytułu okresowej emerytury kapitałowej;

5) o faktach pozaubezpieczeniowych, mających wpływ na prawo do świadczeń z

ubezpieczeń społecznych i na ich wysokość;

6) (uchylony)

7) niezbędne do przyznania i wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a

także świadczeń finansowanych z budżetu państwa oraz o dokonanych

wypłatach;

8) niezbędne do ustalenia, ponownego ustalenia lub przeliczenia kapitału

początkowego;

9) o kapitale początkowym oraz zwaloryzowanym kapitale początkowym;

10) niezbędne do realizacji przez Zakład zadań zleconych na podstawie odrębnych

przepisów;

11) o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,

przekazane w zgłoszeniu danych o pracy w szczególnych warunkach lub o

szczególnym charakterze, o którym mowa w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r.

o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656, z późn. zm. 12));

12) o małżeńskich stosunkach majątkowych oraz o osobach fizycznych, na rzecz

których ma nastąpić w razie śmierci wypłata środków zewidencjonowanych na

subkoncie, o którym mowa w art. 40a, w przypadku osób niebędących

11)

Ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz.

153), która powołała kasy chorych, utraciła moc na podstawie art. 222 ustawy z dnia 23 stycznia

2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz.

391).

12)

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 138, poz.

808 i Nr 171, poz. 1016 oraz z 2012 r. poz. 637.

2016-06-02

©Telksinoe s. 56/130

członkami otwartego funduszu emerytalnego, dla których Zakład prowadzi to

subkonto;

13) o kwocie środków, o której mowa w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998

r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a;

14) o osobach uposażonych, o których mowa w art. 25b ustawy z dnia 17 grudnia

1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

15) o oświadczeniach:

a) o przekazywaniu do otwartego funduszu emerytalnego składki, o której

mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. a, począwszy od składki opłaconej za

lipiec,

b) o zewidencjonowaniu składki, o której mowa w art. 22 ust. 3 pkt 2, na

subkoncie, o którym mowa w art. 40a, począwszy od składki opłaconej za

miesiąc, w którym złożono wniosek.

3. (uchylony)

4. (uchylony)

5. (uchylony)

6. (uchylony)

7. (uchylony)

8. Zakład może odmówić zewidencjonowania na koncie ubezpieczonego

nieopłaconej składki na ubezpieczenie emerytalne, o której mowa w ust. 1 pkt 1, a

zewidencjonowaną anulować, w razie współdziałania ubezpieczonego z płatnikiem

składek w celu uniknięcia obowiązku opłacania składek.

8a. Na podstawie zawiadomienia przez właściwy organ emerytalny o ustaleniu

prawa ubezpieczonego do emerytury na podstawie przepisów o zaopatrzeniu

emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub przepisów o zaopatrzeniu

emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,

Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu

Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura

Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin

Zakład usuwa z ewidencji informacje o należnych i zwaloryzowanych składkach na

ubezpieczenie emerytalne za okresy służby uwzględnione w wymiarze emerytury

wojskowej lub policyjnej.

2016-06-02

©Telksinoe s. 57/130

9. (uchylony)

10. (uchylony)

Art. 40a. 1. W ramach konta ubezpieczonego Zakład prowadzi subkonto, na

którym ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości wpłaconych

składek, o których mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. b i pkt 2, wraz z

wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę i opłatą prolongacyjną, o

których mowa w art. 23 ust. 2, oraz kwotę środków odpowiadających wartości

umorzonych przez otwarty fundusz emerytalny jednostek rozrachunkowych po

poinformowaniu przez Zakład otwartego funduszu emerytalnego o obowiązku

przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu

emerytalnego na fundusz emerytalny FUS, o którym mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1, w

związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku

emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o

emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwane dalej

„subkontem”.

2. Zewidencjonowanie składek na subkoncie następuje niezwłocznie, nie

później jednak niż w ciągu 15 dni roboczych, licząc od dnia otrzymania składki

opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów miesięcznych lub

deklaracji.

3. Stan subkonta pomniejsza się o kwoty wypłaconych okresowych emerytur

kapitałowych. Pomniejszenia dokonuje się na dzień wypłacenia tych emerytur.

4. Na subkoncie ewidencjonuje się także informacje o wysokości należnych i

wpłaconych składek, o których mowa w art. 22 ust. 3 pkt 1 lit. b i pkt 2.

Art. 40b. 1. W razie śmierci ubezpieczonego, który osiągnął wiek emerytalny i

któremu do dnia śmierci nie ustalono wysokości okresowej emerytury kapitałowej,

stan subkonta pomniejsza się o kwoty niezrealizowanych świadczeń, o których

mowa w art. 136 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z

Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

2. W razie śmierci osoby pobierającej okresową emeryturę kapitałową stan

subkonta pomniejsza się o kwoty niezrealizowanych świadczeń, o których mowa w

art. 136 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych.

2016-06-02

©Telksinoe s. 58/130

3. W razie zwrotu nienależnie pobranej okresowej emerytury kapitałowej

zwracane kwoty ewidencjonuje się na subkoncie.

Art. 40c. 1. Waloryzację kwot składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty

prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie, przeprowadza się corocznie, od

dnia 1 czerwca każdego roku. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan subkonta

nie może ulec obniżeniu.

2. Waloryzacji podlega kwota składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty

prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie na dzień 31 stycznia roku, za

który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu

przeprowadzonych waloryzacji.

3. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty składek, środków, odsetek za

zwłokę i opłaty prolongacyjnej zewidencjonowanych na subkoncie, przez wskaźnik

rocznej waloryzacji, o którym mowa w ust. 6.

4. Wskaźnik rocznej waloryzacji jest równy średniorocznej dynamice wartości

produktu krajowego brutto w cenach bieżących za okres ostatnich 5 lat

poprzedzających termin waloryzacji.

5. Wskaźnik rocznej waloryzacji ustala się z dokładnością do setnych części

procentu.

6. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza, w formie komunikatu, w

Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie do

dnia 15 maja każdego roku, wskaźnik rocznej waloryzacji, o którym mowa w ust. 4.

Art. 40d. 1. Przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek, środków,

odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie po

dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią roczną waloryzację składek

i środków, jest waloryzowana kwartalnie.

2. W przypadku ustalania wysokości emerytury:

1) w pierwszym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek

dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;

2) w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek

dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;

3) w trzecim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek

dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;

2016-06-02

©Telksinoe s. 59/130

4) w czwartym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek

dokonuje się za drugi kwartał danego roku.

3. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek, środków, odsetek za zwłokę i

opłaty prolongacyjnej zewidencjonowanych na subkoncie na ostatni dzień

pierwszego miesiąca kwartału, za który jest przeprowadzana waloryzacja,

powiększona o kwoty z tytułu poprzednich waloryzacji kwartalnych.

4. Waloryzacja kwartalna polega na pomnożeniu kwoty składek, środków,

odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej zewidencjonowanych na subkoncie przez

wskaźnik kwartalnej waloryzacji, o którym mowa w ust. 7. W wyniku

przeprowadzonej waloryzacji stan subkonta nie może ulec obniżeniu.

5. Wskaźnik kwartalnej waloryzacji jest obliczany na podstawie ostatnio

ogłoszonego wskaźnika rocznej waloryzacji, o którym mowa w art. 40c ust. 6,

według następującego wzoru:

?????? ? 100%

?????? = + 100%

– gdzie poszczególne symbole oznaczają:

WKW – wskaźnik kwartalnej waloryzacji,

WRW – wskaźnik rocznej waloryzacji, o którym mowa w art. 40c ust. 6.

6. Wskaźnik kwartalnej waloryzacji ustala się z dokładnością do setnych części

procentu.

7. Prezes Zakładu ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie do 25. dnia miesiąca

poprzedzającego termin waloryzacji, wskaźnik kwartalnej waloryzacji za poprzedni

kwartał.

8. Kwota zwiększenia wynikająca z kwartalnej waloryzacji składek

przeprowadzonej przy ustalaniu okresowej emerytury kapitałowej nie jest

uwzględniana przy dokonywaniu kolejnych waloryzacji rocznych.

Art. 40e. 1. Zwaloryzowane kwoty składek, środków, odsetek za zwłokę i

opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowane na subkoncie, podlegają podziałowi w

razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla

której Zakład prowadzi subkonto, na zasadach określonych w przepisach o

organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, dotyczących podziału środków

2016-06-02

©Telksinoe s. 60/130

zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym w razie rozwodu,

unieważnienia małżeństwa albo śmierci.

2. Część składek zewidencjonowanych na subkoncie, która w wyniku podziału

przypada małżonkowi, z zastrzeżeniem ust. 3, jest ewidencjonowana na subkoncie

tego małżonka. Jeżeli dla małżonka nie jest prowadzone subkonto – Zakład zakłada

subkonto.

3. W przypadku gdy małżonek osoby zmarłej, dla której Zakład prowadzi

subkonto, nabywa prawo do środków zgromadzonych na rachunku w otwartym

funduszu emerytalnym jako osoba uprawniona wskazana przez zmarłego albo jako

jego spadkobierca, przypadającą mu w wyniku podziału część składek

zewidencjonowanych na subkoncie ewidencjonuje się na jego subkoncie, jeżeli

zażąda przekazania środków zmarłego zgromadzonych na rachunku w otwartym

funduszu emerytalnym na jego rachunek w otwartym funduszu emerytalnym.

4. Podział kwot składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej,

zewidencjonowanych na subkoncie, jest dokonywany w przypadku, gdy rozwód,

unieważnienie małżeństwa albo śmierć nastąpiły nie później niż w dniu:

1) złożenia wniosku o emeryturę z tytułu osiągnięcia wieku, o którym mowa w

art. 24 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z

Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oraz w art. 26b tej ustawy;

2) nabycia prawa do emerytury w wieku określonym w art. 24 ust. 1b ustawy z

dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych, jeżeli złożenie takiego wniosku nie jest wymagane lub

3) osiągnięcia wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia

1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przez

osoby, które miały ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej do dnia

poprzedzającego osiągnięcie tego wieku.

5. W przypadku osób będących członkami otwartego funduszu emerytalnego,

otwarty fundusz emerytalny jest obowiązany zawiadomić Zakład o osobach, na rzecz

których nastąpił podział środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu

emerytalnym w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo śmierci osoby, dla

której Zakład prowadzi subkonto, oraz o ich udziale w tych środkach, w terminie 14

dni od dnia dokonania tego podziału.

2016-06-02

©Telksinoe s. 61/130

6. Dane dotyczące osób, o których mowa w ust. 5, obejmują imię i nazwisko,

numer PESEL i numer NIP, o ile osoby mają obowiązek posługiwania się tym

numerem na podstawie przepisów o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i

płatników, oraz adres i miejsce zamieszkania. Jeżeli członkowi otwartego funduszu

emerytalnego nie nadano numeru PESEL i numeru NIP lub jednego z nich, dane

obejmują serię i numer dowodu osobistego lub paszportu.

7. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 5, otwarty fundusz emerytalny

podaje dodatkowo informacje o:

1) żądaniu małżonka, o którym mowa w ust. 3;

2) terminach wypłaty rat – jeżeli wypłata w otwartym funduszu emerytalnym

następuje w ratach.

8. W terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym mowa

w ust. 5, Zakład:

1) część składek przypadających małżonkowi w wyniku podziału składek

zewidencjonowanych na subkoncie ewidencjonuje na subkoncie tego małżonka

jako składki, odpowiednio na dzień ustania wspólności majątkowej albo dzień

śmierci ubezpieczonego;

2) część składek przypadających uprawnionym w wyniku podziału składek

zewidencjonowanych na subkoncie wypłaca bezpośrednio tym uprawnionym w

takiej formie, w jakiej następuje wypłata w otwartym funduszu emerytalnym.

9. Osobie, której Zakład założył subkonto na podstawie ust. 2, jest dokonywana

jednorazowa wypłata składek zewidencjonowanych na subkoncie, w przypadku gdy

otwarty fundusz emerytalny dokonał tej osobie jednorazowej wypłaty środków

zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, na podstawie art.

129a ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy

emerytalnych.

10. Otwarty fundusz emerytalny jest obowiązany zawiadomić Zakład o

dokonaniu jednorazowej wypłaty środków zgromadzonych na rachunku w otwartym

funduszu emerytalnym, o której mowa w ust. 9, w terminie 14 dni od dnia dokonania

tej wypłaty. Przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio.

11. Zakład dokonuje jednorazowej wypłaty składek zewidencjonowanych na

subkoncie w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym

mowa w ust. 10.

2016-06-02

©Telksinoe s. 62/130

11a. W przypadku osób niebędących członkami otwartego funduszu

emerytalnego podziału, o którym mowa w ust. 1, dokonuje Zakład, stosując

odpowiednio przepisy art. 82, art. 83, art. 126–129a, art. 131 i art. 132 ustawy z dnia

28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

12. Przepisy ust. 1–11a stosuje się odpowiednio w przypadku ustania

wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa albo umownego wyłączenia lub

ograniczenia wspólności ustawowej między osobą, dla której Zakład prowadzi

subkonto, a jej małżonkiem.

Art. 40f. (uchylony)

Art. 41. 1. Płatnik składek przekazuje do Zakładu imienne raporty miesięczne,

po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie ustalonym dla rozliczania

składek.

2. Jeżeli obowiązek ubezpieczeń społecznych wygasł w ciągu miesiąca

kalendarzowego, płatnik składek przekazuje do Zakładu raport, o którym mowa w

ust. 1, za okres ubezpieczenia w danym miesiącu, w terminie i na zasadach

określonych w art. 47 ust. 1 i 2.

3. Imienny raport miesięczny zawiera informacje dotyczące płatnika składek

określone w art. 43 ust. 4 i 5, miesiąc i rok, których raport dotyczy, oraz:

1) numery identyfikacyjne ubezpieczonego z danymi, o których mowa w art. 35

ust. 1 pkt 1;

2) nazwisko i imię;

3) wymiar czasu pracy;

4) zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne w podziale na

ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zawierające

dane o:

a) tytule ubezpieczenia,

b) podstawie wymiaru składek,

c) kwocie składki w podziale na należną od ubezpieczonego i płatnika

składek oraz z innych źródeł finansowania,

d) kwocie obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie

emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, wynikającego z ustawy z

dnia 22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.

2016-06-02

©Telksinoe s. 63/130

U. z 2001 r. Nr 60, poz. 623 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 141, poz.

1178) 13);

5) podstawę wymiaru i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, z

uwzględnieniem podziału na podmioty, które finansują składki;

6) (uchylony)

7) rodzaje i okresy przerw w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne;

8) informacje o wypłaconych zasiłkach oraz wynagrodzeniach z tytułu

niezdolności do pracy wypłaconych na podstawie Kodeksu pracy oraz o

zasiłkach finansowanych z budżetu państwa;

9) oświadczenie płatnika składek, że dane zawarte w raporcie są zgodne ze stanem

faktycznym, potwierdzone podpisem płatnika składek lub osoby przez niego

upoważnionej.

4. Imienny raport miesięczny zawiera również datę sporządzenia raportu

miesięcznego, podpis płatnika składek lub osoby przez niego upoważnionej.

5. Imienne raporty miesięczne mogą zawierać informacje o złożeniu przez

ubezpieczonego zawiadomienia o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o którym mowa w art. 19 ust. 5.

6. Płatnik składek jest zobowiązany złożyć imienny raport miesięczny

korygujący w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe

informacje określone w ust. 3–5, jeżeli zachodzi konieczność korekty danych

podanych w imiennym raporcie miesięcznym w przypadku stwierdzenia

nieprawidłowości:

1) przez płatnika składek we własnym zakresie;

2) przez Zakład.

6a. Nie koryguje się danych podanych w imiennym raporcie miesięcznym w

przypadku stwierdzenia przez płatnika składek we własnym zakresie lub przez

Zakład różnicy w podstawie wymiaru składek w wysokości nieprzekraczającej 2,20

zł, z zastrzeżeniem ust. 6b.

6b. Przepisu ust. 6a nie stosuje się w przypadku, gdy podstawę wymiaru

składek stanowi zadeklarowana kwota.

13)

Utraciła moc z dniem 1 czerwca 2004 r. na podstawie art. 61 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o

pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207), która weszła w życie z

dniem 1 czerwca 2004 r.

2016-06-02

©Telksinoe s. 64/130

7. (uchylony)

7a. Płatnik składek jest zobowiązany złożyć imienny raport miesięczny

korygujący, o którym mowa w ust. 6, w terminie 7 dni od stwierdzenia

nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o

stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład, z zastrzeżeniem ust. 7b.

7b. Jeżeli konieczność korekty danych podanych w imiennym raporcie

miesięcznym jest wynikiem stwierdzenia nieprawidłowości przez Zakład w drodze:

1) decyzji – imienny raport miesięczny korygujący powinien być złożony nie

później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji;

2) kontroli – imienny raport miesięczny korygujący powinien być złożony nie

później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli.

8. Informacje zawarte w raportach, o których mowa w ust. 1–6, płatnik składek

przekazuje ubezpieczonemu w podziale na poszczególne miesiące, za rok ubiegły w

terminie do dnia 28 lutego roku następnego, na piśmie lub za zgodą ubezpieczonego

– w formie dokumentu elektronicznego – w celu ich weryfikacji.

8a. Informacja, o której mowa w ust. 8, powinna zawierać także datę jej

sporządzenia oraz podpis płatnika składek lub osoby przez niego upoważnionej.

8b. Informacje, o których mowa w ust. 8, płatnik składek jest obowiązany

przekazać na żądanie ubezpieczonego – nie częściej niż raz na miesiąc – za miesiąc

poprzedni.

9. Przepisy ust. 1–8b stosuje się odpowiednio do składek na ubezpieczenie

zdrowotne, z zastrzeżeniem ust. 9a–10a.

9a. Informacja przekazywana ubezpieczonemu obejmuje także symbol kasy

chorych 14), do której przekazywana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne.

10. Płatnik składek jest zwolniony z obowiązku przekazywania informacji

wynikającej z ust. 9 w przypadku pobierania wyłącznie składek na ubezpieczenie

zdrowotne.

10a. Płatnik składek jest obowiązany przekazać informacje wynikające z ust. 9

na żądanie ubezpieczonego – nie częściej niż raz na miesiąc – za miesiąc poprzedni,

z wyłączeniem przypadków pobierania składek z emerytur i rent.

14)

Ustawa, która powołała kasy chorych, utraciła moc.

2016-06-02

©Telksinoe s. 65/130

11. Ubezpieczony zgłasza na piśmie lub do protokołu do płatnika składek

wniosek o sprostowanie informacji zawartych w imiennym raporcie miesięcznym w

terminie 3 miesięcy od otrzymania informacji, o których mowa w ust. 8, jeżeli, jego

zdaniem, nie są one zgodne ze stanem faktycznym. O fakcie tym informuje Zakład.

W razie nieuwzględnienia przez płatnika składek reklamacji w terminie jednego

miesiąca od daty jej wpływu, na wniosek ubezpieczonego, Zakład po

przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wydaje decyzję.

12. Jeżeli ubezpieczony nie zakwestionuje informacji zawartych w imiennym

raporcie miesięcznym w terminie określonym w ust. 11, to informacje te uznaje się

za zgodne ze stanem faktycznym, chyba że informacje dotyczące okresu objętego

raportem zakwestionuje Zakład, wydając decyzję.

13. Jeżeli Zakład zakwestionuje i zmieni informacje przekazane przez płatnika

składek, zawiadamia o tym ubezpieczonego i płatnika składek. Jeżeli w terminie

określonym w ust. 11 osoba ubezpieczona i płatnik składek nie złożą wniosku o

zmianę stanowiska Zakładu, informacje uznane przez Zakład traktuje się jako

prawdziwe. W razie złożenia takiego wniosku, Zakład po przeprowadzeniu

postępowania wyjaśniającego wydaje decyzję.

14. Przepisy ust. 11–13 mają zastosowanie do raportów, o których mowa w ust.

6.

Art. 42. (uchylony)

Art. 43. 1. Płatnicy składek, z zastrzeżeniem ust. 5a–5d, są zobowiązani do

złożenia druku – zgłoszenie płatnika składek w Zakładzie w terminie 7 dni od:

1) daty zatrudnienia pierwszego pracownika lub powstania stosunku prawnego

uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi pierwszej

osoby;

2) daty powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dla

ubezpieczonych wyłącznie zobowiązanych do płacenia składek na własne

ubezpieczenia, albo na ubezpieczenia osób z nimi współpracujących.

2. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10, oraz osoby podlegające

dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z wyłączeniem osób

wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 5, wyłącznie zobowiązane do opłacania składek na

2016-06-02

©Telksinoe s. 66/130

własne ubezpieczenia, dokonują zgłoszenia płatnika składek łącznie ze zgłoszeniem

do ubezpieczeń społecznych.

3. Płatnik składek jest obowiązany złożyć druk – zgłoszenie płatnika składek, o

którym mowa w ust. 1, według ustalonego wzoru we wskazanej przez Zakład

jednostce organizacyjnej Zakładu.

3a. (uchylony)

4. Zgłoszenie płatnika składek – osoby fizycznej zawiera w szczególności

następujące dane: numery NIP i REGON, a w razie gdy płatnikowi składek nie

nadano tych numerów lub jednego z nich – numer PESEL lub serię i numer dowodu

osobistego albo paszportu, nazwisko, imię pierwsze i drugie, datę i miejsce

urodzenia, obywatelstwo, rodzaj i numer uprawnienia, na podstawie którego

prowadzona jest pozarolnicza działalność, nazwę organu wydającego uprawnienie

oraz datę jego wydania, nazwę skróconą firmy, pod którą prowadzona jest

pozarolnicza działalność, datę powstania obowiązku opłacania składek na

ubezpieczenia społeczne, wykaz rachunków bankowych, adres siedziby, adres

zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres siedziby, adres do korespondencji, adres

prowadzenia działalności.

5. Zgłoszenie płatnika składek – osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej

nieposiadającej osobowości prawnej zawiera w szczególności następujące dane:

numery NIP i REGON, nazwę skróconą płatnika, nazwę zgodną z aktem prawnym

konstytuującym płatnika, nazwę organu założycielskiego płatnika, występowanie

obowiązku wpisu do rejestru lub ewidencji, nazwę organu rejestrowego lub

ewidencyjnego, datę i numer wpisu do rejestru lub ewidencji, datę powstania

obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, wykaz rachunków

bankowych, adres siedziby i adres do korespondencji, adres prowadzenia

działalności.

5a. Zgłoszenie płatnika składek będącego przedsiębiorcą następuje na

podstawie odrębnych przepisów.

5b. Zgłoszenie płatnika składek wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego

zawiera dane:

1) objęte treścią wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym, z wyłączeniem rejestru

dłużników niewypłacalnych;

2016-06-02

©Telksinoe s. 67/130

2) uzupełniające: nazwę skróconą płatnika, datę powstania obowiązku opłacania

składek na ubezpieczenia społeczne, wykaz rachunków bankowych, adres do

korespondencji, adres prowadzenia działalności, w przypadku osobowych

spółek handlowych i podmiotów podlegających wpisowi do rejestru

przedsiębiorców na zasadach określonych dla spółek osobowych – dane

dotyczące poszczególnych wspólników, w tym ich numer NIP.

5c. Płatnicy składek wpisani do Krajowego Rejestru Sądowego dokonują

zgłoszenia wyłącznie w zakresie danych uzupełniających określonych w ust. 5b pkt 2

do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, w terminie określonym w ust. 1.

5d. Utworzenie konta płatnika składek następuje po automatycznym

zamieszczeniu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w Centralnym

Rejestrze Płatników Składek danych przekazanych z Centralnego Rejestru

Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników.

6. (uchylony)

7. (uchylony)

8. (uchylony)

Art. 43a. 1. Zgłoszenie płatnika składek, zmianę danych w zgłoszeniu płatnika

składek, zgłoszenie wyrejestrowania płatnika składek, zgłoszenie ubezpieczonego do

ubezpieczeń społecznych, wyrejestrowanie ubezpieczonego z ubezpieczeń

społecznych, deklaracje rozliczeniowe oraz imienne raporty miesięczne,

z zastrzeżeniem art. 43 ust. 5a i 5c, płatnik składek może w terminie określonym dla

złożenia tych dokumentów przekazać bezpośrednio do Zakładu lub urzędu

skarbowego, w którym jest prowadzone centrum obsługi. Dokumenty te urząd

skarbowy nie później niż w następnym dniu roboczym, licząc od dnia wpływu tych

dokumentów, przekazuje do Zakładu.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, za datę złożenia dokumentów do

Zakładu uważa się dzień złożenia tych dokumentów do urzędu skarbowego.

3. Dokumenty, o których mowa w ust. 1, przekazywane do urzędu skarbowego,

w którym jest prowadzone centrum obsługi, są składane zgodnie z art. 47a ust. 2 i 3

w formie dokumentu pisemnego według ustalonego wzoru albo w formie wydruku

z oprogramowania, o którym mowa w art. 47a ust. 1.

2016-06-02

©Telksinoe s. 68/130

Art. 44. 1. O zmianach danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym mowa w

art. 43, płatnik składek zawiadamia wskazaną przez Zakład jednostkę organizacyjną

Zakładu, w terminie 7 dni od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we

własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości

przez Zakład. Zawiadomienia należy dokonać w formie dokumentu pisemnego

według ustalonego wzoru albo w formie wydruku z oprogramowania, o którym

mowa w art. 47a ust. 1.

2. Płatnicy składek wpisani do Krajowego Rejestru Sądowego dokonują

zgłoszenia aktualizacyjnego wyłącznie w zakresie zmiany danych uzupełniających

określonych w art. 43 ust. 5b pkt 2 do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, w

terminie 7 dni od zaistnienia zmian.

3. Zmiana zewidencjonowanych danych na koncie płatnika wpisanego do

Krajowego Rejestru Sądowego następuje automatycznie za pośrednictwem systemu

teleinformatycznego po przekazaniu z Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej

Ewidencji Podatników danych, o których mowa w art. 43 ust. 5b pkt 1 lub pkt 2.

Art. 45. 1. Na koncie płatnika składek:

1) ewidencjonuje się dane identyfikacyjne, numer NIP i numer identyfikacyjny

REGON, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów lub jednego z

nich – numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu,

nazwy i numery rachunków bankowych płatnika, dane informacyjne płatnika

składek, w tym szczególną formę prawną według krajowego rejestru

urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), kod rodzaju

działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) oraz wszelkie

inne dane konieczne do obsługi konta, a w szczególności dla celów rozliczania

należności z tytułu składek oraz dla celów prowadzenia postępowania

egzekucyjnego, w tym informacje dotyczące wspólników spółek cywilnych,

jawnych i komandytowych, w zakresie rejestrowanym w Centralnym Rejestrze

Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników;

1a) ewidencjonuje się liczbę pracowników, za których jest opłacana składka na

Fundusz Emerytur Pomostowych;

2) prowadzone są rozliczenia należnych składek, wypłacanych przez płatnika

zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających zaliczeniu

na poczet składek oraz innych składek pobieranych przez Zakład;

2016-06-02

©Telksinoe s. 69/130

3) ewidencjonuje się dane niezbędne do realizacji przez Zakład zadań zleconych

odrębnymi przepisami.

2. Zakład ma prawo uzupełniać dane na koncie płatnika składek o numery NIP i

REGON.

Art. 46. 1. Płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z

przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz

opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

2. Rozliczenie składek, o których mowa w ust. 1, oraz wypłaconych przez

płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i

pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek następuje w deklaracji

rozliczeniowej według ustalonego wzoru. Nie podlegają rozliczeniu w deklaracji

rozliczeniowej zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie.

3. Deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne płatnik składek

przekazuje bezpośrednio do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej.

4. Deklaracja rozliczeniowa zawiera:

1) dane identyfikacyjne płatnika składek, a w szczególności dane, o których mowa

w art. 35 ust. 1 pkt 2, nazwę skróconą firmy, a w przypadku płatników składek

– osób fizycznych – nazwisko i imię;

2) informacje o liczbie ubezpieczonych;

2a) informacje o uprawnieniu płatnika składek do wypłaty zasiłków;

3) zestawienie należnych składek na poszczególne rodzaje ubezpieczeń

społecznych, z uwzględnieniem podziału na składki finansowane przez

ubezpieczonego i przez płatnika oraz budżet państwa i Państwowy Fundusz

Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;

4) kwoty wypłaconych zasiłków oraz zasiłków finansowanych z budżetu państwa,

podlegających rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne oraz

kwoty wynagrodzeń z tytułu niezdolności do pracy;

5) kwoty przysługujących płatnikowi wynagrodzeń w myśl art. 3 ust. 2;

6) zestawienie należnych składek na:

a) ubezpieczenie zdrowotne uwzględniając podział na podmioty, które

finansują składki,

b) Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;

6a) sumę należnych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych;

2016-06-02

©Telksinoe s. 70/130

6b) liczbę pracowników, za których jest opłacana składka na Fundusz Emerytur

Pomostowych;

6c) liczbę stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym

charakterze;

7) zestawienie zbiorcze i wynikowe należnych składek i składek na ubezpieczenie

zdrowotne oraz kwot do zapłaty;

8) dla osób, które w całości opłacają składki na ubezpieczenia z własnych

środków – tytuł ubezpieczenia, podstawę wymiaru i ewentualne pomniejszenia

wynikające z art. 19 ust. 1;

9) oświadczenie płatnika składek, że dane zawarte w deklaracji są zgodne ze

stanem faktycznym, potwierdzone podpisem płatnika składek lub osoby przez

niego upoważnionej albo podpisem elektronicznym.

5. Płatnicy składek zobowiązani do wykazywania w dokumentach

ubezpieczeniowych zasiłków oraz finansowanych z budżetu państwa zasiłków i

innych świadczeń, podlegających rozliczeniu w ciężar składek lub wynagrodzeń z

tytułu niezdolności do pracy, przekazują do Zakładu:

1) w terminie do dnia 28 lutego 2001 r. informację zawierającą dane

identyfikacyjne oraz dane o tych zasiłkach, świadczeniach lub

wynagrodzeniach wypłaconych w okresie od dnia 1 grudnia 1999 r. do dnia 30

listopada 2000 r.;

2) w terminie do dnia 31 stycznia 2002 r. informację zawierającą dane

identyfikacyjne oraz dane o tych zasiłkach, świadczeniach lub

wynagrodzeniach wypłaconych w okresie od dnia 1 grudnia 2000 r. do dnia 30

listopada 2001 r.

6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, wzór informacji, o której mowa w ust. 5, oraz sposób jej

sporządzenia, przekazywania, a także korygowania, kierując się potrzebą

zapewnienia prawidłowości i kompletności danych gromadzonych na kontach

płatników składek i kontach ubezpieczonych.

Art. 47. 1. Płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację

rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z

zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

2016-06-02

©Telksinoe s. 71/130

1) do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę

wyłącznie za siebie;

2) do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych

zakładów budżetowych;

3) do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

1a. Twórcy i artyści przesyłają deklaracje rozliczeniowe i imienne raporty

miesięczne oraz opłacają składki za okres wykonywania działalności twórczej lub

artystycznej przed dniem wydania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia

Emerytalnego Twórców w terminie opłacania składek za miesiąc, w którym

otrzymali decyzję.

2. Płatnik składek, który opłaca składki wyłącznie za siebie, przysyła jedynie

deklarację rozliczeniową.

2a. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, opłacające składki wyłącznie

za siebie lub osoby z nimi współpracujące, są zwolnione z obowiązku składania

deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc,

jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej lub imiennym raporcie

miesięcznym zadeklarowały do podstawy wymiaru składek:

1) na ubezpieczenia społeczne – kwotę w wysokości najniższej podstawy wymiaru

składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, obowiązującej je i

osoby z nimi współpracujące;

2) na ubezpieczenie zdrowotne – kwotę w wysokości najniższej podstawy

wymiaru określonej w art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o

świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.

U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm. 15)), obowiązującej je i osoby z nimi

współpracujące, i nie nastąpiła żadna zmiana w stosunku do miesiąca

poprzedniego, z zastrzeżeniem ust. 2c.

15)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz.

1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6,

poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr

98, poz. 817, Nr 111, poz. 918, Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278 i Nr 178,

poz. 1374, z 2010 r. Nr 50, poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr

165, poz. 1116, Nr 182, poz. 1228, Nr 205, poz. 1363, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578 i Nr

257, poz. 1723 i 1725, z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 73, poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz.

622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122, poz. 696, Nr 138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr

171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203 i Nr 232, poz. 1378, z 2012 r. poz. 123, 1016, 1342 i 1548, z

2013 r. poz. 154, 879, 983, 1290, 1623, 1646 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 24, 295, 496, 567, 619,

773, 1004, 1136, 1138, 1146, 1175, 1188, 1491 i 1831.

2016-06-02

©Telksinoe s. 72/130

2b. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, opłacające wyłącznie składki

na ubezpieczenie zdrowotne za siebie lub osoby z nimi współpracujące, są zwolnione

z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów

miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej

lub imiennym raporcie miesięcznym zadeklarowały do podstawy wymiaru składek

kwotę w wysokości najniższej podstawy wymiaru określonej w art. 81 ust. 2 ustawy

z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze

środków publicznych, obowiązującej je i osoby z nimi współpracujące, i nie

nastąpiła żadna zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego, z zastrzeżeniem ust.

2c.

2c. Osoby, o których mowa w ust. 2a, 2b, 2d, 2e i 2f, są zwolnione z obowiązku

składania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych za kolejny

miesiąc, także wówczas, gdy zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego jest

spowodowana wyłącznie zmianą minimalnego wynagrodzenia lub przeciętnego

wynagrodzenia.

2d. Duchowni opłacający składki wyłącznie za siebie są zwolnieni z obowiązku

składania deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesiąc, jeżeli w ostatnio złożonej

deklaracji rozliczeniowej zadeklarowali do podstawy wymiaru składek:

1) na ubezpieczenia społeczne – kwotę w wysokości określonej w art. 18 ust. 4 pkt

5a lub w ust. 4c;

2) na ubezpieczenia zdrowotne – kwotę w wysokości określonej w art. 81 ust. 1

lub 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej

finansowanych ze środków publicznych.

2e. Osoby wymienione w art. 7 opłacające składki wyłącznie za siebie są

zwolnione z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesiąc, jeżeli

w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej zadeklarowały do podstawy wymiaru

składek na ubezpieczenia społeczne – kwotę w wysokości określonej w art. 18 ust. 7.

2f. Płatnik składek zgłaszający do ubezpieczenia wyłącznie osobę, o której

mowa w art. 6 ust. 2d jest zwolniony z obowiązku składania deklaracji

rozliczeniowej oraz imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli w

ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej zadeklarował do podstawy wymiaru

składek na ubezpieczenia społeczne – kwotę w wysokości nie wyższej niż minimalne

wynagrodzenie.

2016-06-02

©Telksinoe s. 73/130

3. Płatnik składek jest zobowiązany złożyć, z zastrzeżeniem ust. 3a, deklarację

rozliczeniową korygującą w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie

prawidłowe dane określone w art. 46 ust. 4 w każdym przypadku, o którym mowa w

art. 41 ust. 6, łącznie z raportem miesięcznym korygującym.

3a. Imiennych raportów miesięcznych nie składa się w przypadku, gdy korekta

dotyczy wyłącznie danych wykazanych w deklaracji rozliczeniowej.

3b. W przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 3a, stosuje się odpowiednio art.

41 ust. 7a i 7b.

3c. Kopie deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych oraz

dokumentów korygujących te dokumenty płatnik składek jest zobowiązany

przechowywać przez okres 5 lat od dnia ich przekazania do wskazanej przez Zakład

jednostki organizacyjnej Zakładu, w formie dokumentu pisemnego lub

elektronicznego.

4. Składki opłaca się na wskazane przez Zakład rachunki bankowe odrębnymi

wpłatami, w podziale na:

1) ubezpieczenia społeczne;

2) ubezpieczenie zdrowotne;

3) Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;

4) (uchylony)

5) Fundusz Emerytur Pomostowych.

4a. Składki, o których mowa w ust. 4, płatnik składek opłaca przy użyciu:

1) bankowych dokumentów płatniczych składanych za pośrednictwem banku

według wzorów, o których mowa w art. 49 ust. 3,

2) dokumentu elektronicznego z oprogramowania, o którym mowa w art. 47a ust.

1, lub wydruku z tego oprogramowania,

3) dokumentu elektronicznego z programu informatycznego udostępnianego

płatnikom składek przez bank,

4) dokumentu w postaci uzgodnionej z instytucją obsługującą wpłaty składek na

ubezpieczenia społeczne

– zwanych dalej „dokumentami płatniczymi”.

4b. Płatnik składek jest obowiązany opłacać należności z tytułu składek, o

których mowa w ust. 4, w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku

bankowego płatnika składek lub obciążenia rachunku płatniczego płatnika w

2016-06-02

©Telksinoe s. 74/130

instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach

płatniczych (Dz. U. z 2014 r. poz. 873 i 1916).

4c. Przepisu ust. 4b nie stosuje się do płatników składek będących osobami

fizycznymi, jeżeli nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej w

rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów

szczególnych.

4d. W przypadku stwierdzenia niezgodności danych identyfikacyjnych płatnika

składek, o którym mowa w ust. 4b, podanych w zleceniu płatniczym z danymi z

Centralnego Rejestru Płatników Składek, Zakład informuje instytucję prowadzącą

rachunek bankowy płatnika składek o obowiązku przeprowadzenia postępowania

wyjaśniającego w celu wyeliminowania tych niezgodności.

4e. Płatnik składek będący mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2

lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej może opłacać należności z

tytułu składek również w formie przekazu pocztowego lub w formie przekazu

pieniężnego za pośrednictwem instytucji płatniczej lub biura usług płatniczych w

rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.

5. Informacje zawarte w dokumentach płatniczych przekazywane są w formie,

o której mowa w art. 49 ust. 3a, poprzez międzybankowy system elektroniczny jako

zlecenie płatnicze dla Zakładu lub poprzez system elektronicznych rozrachunków

międzyoddziałowych Narodowego Banku Polskiego. Zlecenie to powinno w

szczególności zawierać informacje o danych, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 2, a

także o tytule wpłaty i okresie, za jaki jest dokonywana, oraz datę obciążenia

rachunku bankowego płatnika, jeżeli wpłata dokonana jest w formie polecenia

przelewu, lub datę dokonania wpłaty, jeżeli wpłata dokonana jest w formie

gotówkowej.

5a. Zlecenia płatnicze przekazywane w formie innej niż forma, o której mowa

w art. 49 ust. 3a, nie są przyjmowane.

6. Dokument płatniczy musi zawierać w szczególności informacje o danych, o

których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 2, a także o tytule wpłaty oraz okresie, za jaki jest

dokonywana.

7. Brak możliwości zidentyfikowania wpłaty nie obciąża Zakładu.

2016-06-02

©Telksinoe s. 75/130

8. Instytucje obsługujące wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne są

zobowiązane do niezwłocznego transferu za pośrednictwem międzybankowego

systemu rozliczeń elektronicznych.

8a. Instytucje obsługujące wpłaty składek są zobowiązane do zawiadamiania

Zakładu o błędach stwierdzonych w zleceniu płatniczym, o którym mowa w ust. 5, w

formie elektronicznej lub pisemnej.

9. Przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego przez Zakład

następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 15 dni roboczych, licząc od

otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów

miesięcznych i deklaracji.

10. (uchylony)

10a. Jeżeli nie nastąpiło przekazanie składki do otwartego funduszu

emerytalnego w terminie z przyczyn leżących po stronie Zakładu, od Zakładu są

należne odsetki liczone według zmiennej stopy procentowej, obowiązującej dla

kolejnych trzymiesięcznych okresów, rozpoczynających się pierwszego dnia

każdego kwartału kalendarzowego. Wysokość zmiennej stopy procentowej jest

obliczana jako średnia arytmetyczna średnich ważonych stóp rentowności

52-tygodniowych bonów skarbowych sprzedanych na czterech ostatnich przetargach,

które odbyły się do końca miesiąca poprzedzającego ostatni miesiąc przed

rozpoczęciem danego kwartału, i jest zaokrąglana do dwóch miejsc po przecinku. Do

obliczania odsetek przyjmuje się, że rok wynosi 365 dni.

10b. Odsetki, o których mowa w ust. 10a, Zakład oblicza od kwoty

nieprzekazanej w terminie składki na otwarte fundusze emerytalne, za okres od

następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9 do dnia przekazania

składki do otwartego funduszu emerytalnego.

10c. Jeżeli nie nastąpiło przekazanie przez Zakład składki do otwartego

funduszu emerytalnego w terminie z powodu nieprzekazania lub przekazania

błędnego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia płatnika składek,

imiennego raportu miesięcznego, deklaracji rozliczeniowej, dokumentu płatniczego

lub zlecenia płatniczego, Zakład wymierza płatnikowi składek lub instytucji

obsługującej wpłaty składek dodatkową opłatę.

10d. Zakład przesyła płatnikowi składek lub instytucji obsługującej wpłaty

składek zawiadomienie o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o

2016-06-02

©Telksinoe s. 76/130

którym mowa w ust. 10c, nie później niż w ciągu 30 dni, licząc od następnego dnia

po upływie terminu określonego w ust. 9.

10e. Dodatkową opłatę, o której mowa w ust. 10c, Zakład ustala, w drodze

decyzji, w wysokości odsetek, określonych w ust. 10a, od kwoty nieprzekazanej w

terminie składki na otwarte fundusze emerytalne, za okres od następnego dnia po

upływie terminu określonego w ust. 9 do dnia otrzymania prawidłowych

dokumentów wymienionych w ust. 10c.

10f. Instytucje obsługujące wpłaty składek i płatnicy składek wpłacają

dodatkową opłatę w najbliższym terminie opłacania składek po uprawomocnieniu się

decyzji, o której mowa w ust. 10e.

10g. Dodatkowa opłata nieopłacona w terminie, o którym mowa w ust. 10f,

podlega ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w

administracji.

10h. Odsetki określone w ust. 10b lub pobrana przez Zakład dodatkowa opłata,

o której mowa w ust. 10c, są przekazywane na rachunek ubezpieczonego do

otwartego funduszu emerytalnego.

10i. Odsetek, o których mowa w ust. 10a, nie nalicza się, jeżeli ich wysokość

nie przekroczyłaby 2,00 zł, a dodatkowej opłaty, o której mowa w ust. 10c, nie

wymierza się, jeżeli jej wysokość nie przekroczyłaby 2,00 zł.

10j. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w formie komunikatu w

Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” wysokość

odsetek, o których mowa w ust. 10a.

11. (uchylony)

12. (uchylony)

13. (uchylony)

14. Przepisy niniejszego artykułu stosuje się odpowiednio do składek na

Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz

Emerytur Pomostowych i ubezpieczenie zdrowotne.

15. (uchylony)

Art. 47a. 1. Z zastrzeżeniem ust. 1a–3, płatnicy składek są obowiązani

przekazywać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 36 ust.

10, imienne raporty miesięczne, o których mowa w art. 41 ust. 3, deklaracje

rozliczeniowe, o których mowa w art. 46 ust. 4, inne dokumenty niezbędne do

2016-06-02

©Telksinoe s. 77/130

prowadzenia kont płatników składek i kont ubezpieczonych oraz korekty tych

dokumentów poprzez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego z

oprogramowania, którego zgodność z wymaganiami określonymi przez Zakład na

podstawie art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji

działalności podmiotów realizujących zadania publiczne została potwierdzona w

sposób określony w art. 21 i 22 tej ustawy.

1a. Przepis ust. 1 stosuje się również do korekt zgłoszenia płatnika składek, z

wyłączeniem przypadków określonych w art. 44 ust. 2.

2. Płatnicy składek rozliczający składki nie więcej niż za 5 osób mogą

przekazywać dokumenty, o których mowa w ust. 1, w formie dokumentu pisemnego

według ustalonego wzoru albo w formie wydruku z oprogramowania, o którym

mowa w ust. 1.

2a. Dokumenty elektroniczne, o których mowa w ust. 1 oraz w art. 41 ust. 8,

opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy

ważnego kwalifikowanego certyfikatu, w rozumieniu ustawy z dnia 18 września

2001 r. o podpisie elektronicznym, osoby odpowiedzialnej za przekazanie tych

dokumentów.

3. W uzasadnionych przypadkach Zakład może upoważnić płatnika składek

rozliczającego składki za więcej niż 5 osób do przekazywania dokumentów, o

których mowa w ust. 1, w formie dokumentu pisemnego według ustalonego wzoru

albo w formie wydruku lub na informatycznych nośnikach danych, z

oprogramowania, o którym mowa w ust. 1.

3a. (uchylony)

4. Dokumenty przekazywane w sposób niezgodny z wymogami określonymi w

ust. 1 i 2 nie są przez Zakład przyjmowane, co jest równoznaczne z nieprzekazaniem

dokumentów.

5. Zakład nie przyjmuje dokumentów, o których mowa w ust. 1 i 2, które nie

mogą być przetworzone przy użyciu technologii automatycznego odczytu stosowanej

przez Zakład, co traktuje się jak nieprzekazanie dokumentów.

6. Płatnikom składek, o których mowa w ust. 1, Zakład ma prawo przekazywać

informacje w formie dokumentu elektronicznego poprzez transmisję danych, mając

na uwadze wymagania, jakie muszą spełnić płatnicy składek przekazujący

2016-06-02

©Telksinoe s. 78/130

dokumenty, o których mowa w ust. 1, w formie dokumentu elektronicznego poprzez

transmisję danych.

7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw informatyzacji, określi, w drodze rozporządzenia,

wymagania, jakie muszą spełnić płatnicy składek przekazujący dokumenty, o

których mowa w ust. 1, w formie dokumentu elektronicznego poprzez transmisję

danych, uwzględniając potrzebę zapewnienia warunków niezbędnych dla

prawidłowego przekazywania dokumentów oraz zasadę równego traktowania

wszystkich powszechnie używanych w kraju systemów operacyjnych, a także

potrzebę umożliwienia, wszystkim podmiotom obowiązanym do przekazywania

dokumentów elektronicznych, stosowania oprogramowania dostosowanego do

używanych platform systemowych bez konieczności ponoszenia dodatkowych

kosztów licencyjnych.

Art. 48. 1. Jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji

rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru

składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji

rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych

i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika.

2. Jeżeli po wymierzeniu składek z urzędu płatnik składek złoży deklarację

rozliczeniową, Zakład koryguje wymiar składek do wysokości wynikającej ze

złożonej deklaracji rozliczeniowej, z uwzględnieniem wykazanych w deklaracji

zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

Art. 48a. (uchylony)

Art. 48b. 1. Zakład może sporządzać z urzędu zgłoszenia do ubezpieczeń

społecznych, zgłoszenia wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń

społecznych, imienne raporty miesięczne, zgłoszenia płatnika składek, zgłoszenia

wyrejestrowania płatnika składek, deklaracje rozliczeniowe oraz dokumenty

korygujące te dokumenty, zwane dalej „dokumentami związanymi z

ubezpieczeniami społecznymi określonymi w ustawie”.

2. Zakład może korygować z urzędu błędy stwierdzone w dokumentach

związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie.

2016-06-02

©Telksinoe s. 79/130

3. Zakład może żądać od płatnika składek ponownego złożenia dokumentów

związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie, jeżeli

dokumenty te nie zostały zidentyfikowane w systemie informatycznym Zakładu.

4. Zakład może z urzędu wprowadzać i korygować dane bezpośrednio na

kontach ubezpieczonych lub kontach płatników składek, informując o tym

ubezpieczonych i płatników składek.

Art. 49. 1. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia:

1) kolejność zaliczania wpłat składek na FUS oraz innych należności, do których

poboru jest zobowiązany Zakład, jeżeli płatnik opłaca je i przekazuje

niezgodnie z przepisami ustawy,

2) szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach rozliczania składek i

wypłaconych zasiłków, zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz kolejność

zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze,

3) szczegółowe zasady i tryb sporządzania przez Zakład z urzędu dokumentów

związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie,

4) szczegółowe zasady i tryb korygowania przez Zakład z urzędu błędów

stwierdzonych w dokumentach związanych z ubezpieczeniami społecznymi

określonych w ustawie,

5) szczegółowe zasady i tryb wprowadzania i korygowania przez Zakład z urzędu

danych bezpośrednio na kontach ubezpieczonych i na kontach płatników

składek,

z uwzględnieniem pierwszeństwa zaspokojenia należności funduszu emerytalnego.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze

rozporządzenia, określa wzory:

1) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych,

2) imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych

korygujących,

3) zgłoszeń płatnika składek,

4) deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących,

5) innych dokumentów niezbędnych do prowadzenia kont płatników składek i

kont ubezpieczonych,

6) zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym

charakterze, o którym mowa w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach

2016-06-02

©Telksinoe s. 80/130

pomostowych oraz kody pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym

charakterze

– z uwzględnieniem obowiązujących procedur prowadzenia rejestrów i wykazów w

systemie ubezpieczeń społecznych.

3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, po

zaopiniowaniu przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego, w drodze

rozporządzenia, wzory bankowych dokumentów płatniczych stosowanych przez

płatników składających dyspozycje płatności składek na ubezpieczenia społeczne w

postaci dokumentu pisemnego.

3a. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, po zasięgnięciu

opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego, kierując się potrzebą zapewnienia

prawidłowości ewidencjonowania składek, określi w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowe informacje przekazywane w zleceniu płatniczym, o którym mowa

w art. 47 ust. 5, oraz format zlecenia płatniczego w formie dokumentu

elektronicznego.

2) (uchylony)

4. Przepisy ust. 2–3a stosuje się odpowiednio do innych należności, do których

poboru jest zobowiązany Zakład.

5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może określić, w

drodze rozporządzenia, uproszczone zasady korygowania dokumentów

ubezpieczeniowych związanych z przekazywaniem składek na ubezpieczenie

zdrowotne z emerytur i rent, uwzględniając potrzebę ograniczenia liczby

przekazywanych dokumentów.

Art. 50. 1. Poczynając od 2006 r., w terminie do dnia 31 sierpnia każdego roku,

Zakład jest zobowiązany przesłać ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia

1948 r. informację o zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składkach

ogółem, o których mowa w art. 40 ust. 1, według stanu na dzień 31 grudnia

poprzedniego roku, zwaną dalej „informacją o stanie konta”.

1a. W informacji o stanie konta Zakład podaje dodatkowo wysokość:

1) zwaloryzowanego kapitału początkowego według stanu na dzień 31 grudnia

poprzedniego roku, w przypadku gdy kapitał ten został już ubezpieczonemu

obliczony;

2016-06-02

©Telksinoe s. 81/130

2) hipotetycznej emerytury, z uwzględnieniem ust. 1b–1f i 2;

2a) kwot składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, ogółem,

zewidencjonowanych na subkoncie, według stanu na dzień 31 grudnia

poprzedniego roku;

3) składek na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem składek podlegających

odprowadzeniu do otwartego funduszu emerytalnego i zewidencjonowaniu na

subkoncie:

a) należnych – w przypadku ubezpieczonych niebędących płatnikami

składek,

b) wpłaconych – w przypadku ubezpieczonych będących płatnikami składek

oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą

działalność

– za okres ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych, według stanu na dzień 31

grudnia poprzedniego roku, w wysokości nominalnej w podziale na miesiące;

4) składek na otwarte fundusze emerytalne, należnych i odprowadzonych;

5) składek należnych i wpłaconych zewidencjonowanych na subkoncie, o których

mowa w art. 40a ust. 4.

1b. Wysokość hipotetycznej emerytury podaje się ubezpieczonemu, który na

dzień 31 grudnia poprzedniego roku ukończył co najmniej 35 lat.

1c. Ubezpieczonemu, o którym mowa w ust. 1b, podaje się informacje o

wysokości:

1) hipotetycznej emerytury, jaką uzyskałby w wieku emerytalnym, o którym

mowa w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, lub w

wieku, o którym mowa w ust. 1d i 1e, według stanu konta ubezpieczonego oraz

2) hipotetycznej emerytury, jaką uzyskałby w wieku, o którym mowa w pkt 1,

gdyby za każdy pełny miesiąc przypadający do osiągnięcia tego wieku na jego

koncie była ewidencjonowana hipotetyczna kwota składki obliczona przez

podzielenie ogólnej kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne, o których

mowa w ust. 1, przez wyrażony w miesiącach okres podlegania ubezpieczeniu

emerytalnemu.

1d. Jeżeli ubezpieczonemu, o którym mowa w ust. 1b, do osiągnięcia wieku

emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z

FUS, brakuje nie więcej niż 5 lat, podaje się dodatkowo, poczynając od 2009 r.,

2016-06-02

©Telksinoe s. 82/130

informacje o wysokości hipotetycznej emerytury, jaką by uzyskał w wieku

przekraczającym ten wiek o rok, a także o dwa, trzy, cztery lata i o pięć lat.

1e. Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1b, przekroczył wiek

emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z

FUS, i nie wystąpił o ustalenie emerytury, hipotetyczną emeryturę oblicza się dla

jego faktycznego wieku oraz kolejnych pięciu lat.

1f. Hipotetycznej emerytury nie oblicza się ubezpieczonemu, o którym mowa w

ust. 1b, któremu ustalono wysokość emerytury na zasadach określonych w art. 26 lub

183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie

oblicza się hipotetycznej emerytury również w roku, w którym jest przesyłana

informacja o stanie konta, jeżeli w okresie od dnia 1 stycznia tego roku do dnia

przesłania tej informacji ubezpieczonemu ustalono wysokość emerytury na

podstawie tych przepisów.

1g. Jeżeli ubezpieczonemu, o którym mowa w ust. 1b, do osiągnięcia wieku

uprawniającego członka otwartego funduszu emerytalnego do okresowej emerytury

kapitałowej brakuje nie więcej niż 12 miesięcy, podaje się dodatkowo informację o

możliwości skorzystania z prawa do okresowej emerytury kapitałowej.

1h. Zakład nie przesyła informacji o stanie konta ubezpieczonym, którzy w

systemie teleinformatycznym Zakładu utworzyli profil informacyjny. Zakres danych

objętych informacją o stanie konta Zakład udostępnia tym ubezpieczonym w

systemie teleinformatycznym w formie elektronicznej, z zastrzeżeniem ust. 1i.

1i. Informację o stanie konta udostępnia się również w formie pisemnej na

żądanie ubezpieczonego.

2. Wysokości hipotetycznej emerytury oblicza się:

1) w przypadku podawania informacji o wysokości hipotetycznej emerytury

według zasad określonych w ust. 1c pkt 1 – przez podzielenie sumy składek, o

których mowa w ust. 1, i kapitału początkowego, o którym mowa w ust. 1a pkt

1 – przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby, która osiągnęła wiek

emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy o emeryturach i

rentach z FUS, lub wiek, o którym mowa w ust. 1d i 1e, a wysokość

hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony uzyskałby w wieku

przekraczającym wiek emerytalny – przez średnie dalsze trwanie życia dla tego

wieku;

2016-06-02

©Telksinoe s. 83/130

2) w przypadku podawania informacji o wysokości hipotetycznej emerytury

według zasad określonych w ust. 1c pkt 2 – przez podzielenie sumy składek, o

których mowa w ust. 1, i kapitału początkowego, o którym mowa w ust. 1a pkt

1, zwiększonej o kwotę hipotetycznych składek, o których mowa w ust. 1c pkt

2, przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby, która osiągnęła wiek

emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy o emeryturach i

rentach z FUS, lub wiek, o którym mowa w ust. 1d i 1e, a wysokość

hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony uzyskałby w wieku

przekraczającym wiek emerytalny – przez średnie dalsze trwanie życia dla tego

wieku.

2a. Średnie dalsze trwanie życia ustala się według tablicy trwania życia,

ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującej w

dniu 31 grudnia ostatniego roku.

2b. Informację o stanie konta Zakład przesyła listem zwykłym na adres do

korespondencji podany w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, o którym mowa w

art. 36 ust. 10.

2c. Jeżeli ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez

więcej niż jednego płatnika składek, informację o stanie konta przesyła się na adres

do korespondencji podany w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, które Zakład

otrzymał jako ostatnie.

2d. Jeżeli adres do korespondencji jest nieprawidłowy lub niepełny, informację

o stanie konta Zakład przesyła na podany w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych

adres zamieszkania lub adres zameldowania albo na adres zameldowania na pobyt

stały uzyskany z rejestru PESEL.

2e. Jeżeli po otrzymaniu informacji o stanie konta ubezpieczony niebędący

płatnikiem składek stwierdzi, że na jego koncie nie zostały zewidencjonowane

wszystkie należne składki na ubezpieczenie emerytalne lub zostały

zewidencjonowane w niewłaściwej wysokości, powinien zgłosić do płatnika tych

składek, na piśmie lub do protokołu, wniosek o sprostowanie danych przekazanych

do Zakładu w dokumentach związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych

w ustawie lub przekazanie brakujących dokumentów, zwany dalej „wnioskiem o

sprostowanie danych”.

2016-06-02

©Telksinoe s. 84/130

2f. Płatnik składek jest zobowiązany poinformować ubezpieczonego na piśmie

o sposobie rozpatrzenia wniosku o sprostowanie danych w terminie 60 dni od dnia

jego otrzymania.

2g. W przypadku uwzględnienia wniosku o sprostowanie danych płatnik

składek jest zobowiązany skorygować błędny lub uzupełnić brakujący dokument

związany z ubezpieczeniami społecznymi określony w ustawie, w terminie 30 dni od

dnia przekazania ubezpieczonemu informacji, o której mowa w ust. 2f.

2h. W przypadku nieuwzględnienia przez płatnika składek wniosku o

sprostowanie danych oraz w przypadku gdy płatnik składek już nie istnieje,

ubezpieczony powinien złożyć we wskazanej przez Zakład jednostce organizacyjnej

Zakładu wniosek o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego, przedkładając

jednocześnie dokumenty potwierdzające wysokość podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenie emerytalne oraz kopię informacji, o której mowa w ust. 2f.

2i. Postępowanie wyjaśniające, o którym mowa w ust. 2h, Zakład powinien

zakończyć nie później niż w ciągu 3 miesięcy, a postępowanie szczególnie

skomplikowane – nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, o

którym mowa w ust. 2h.

2j. Wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może

być udowadniana zeznaniami świadków.

2k. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego okaże się, że przyczyną

niezewidencjonowania na koncie ubezpieczonego wszystkich należnych składek na

ubezpieczenie emerytalne lub zewidencjonowania ich w niewłaściwej wysokości są:

1) błędy w danych podanych w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, w

zgłoszeniu wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych, w

zgłoszeniu płatnika składek lub w zgłoszeniu wyrejestrowania płatnika składek

albo niezłożenie tych dokumentów – Zakład dokonuje korekty tych danych z

urzędu bezpośrednio na koncie ubezpieczonego lub na koncie płatnika składek,

jeżeli uzna to za możliwe, albo po złożeniu przez płatnika składek dokumentów

korygujących te dokumenty lub brakujących dokumentów;

2) błędy w danych podanych w imiennym raporcie miesięcznym lub w deklaracji

rozliczeniowej albo niezłożenie tych dokumentów – Zakład dokonuje korekty

tych danych po złożeniu przez płatnika składek dokumentów korygujących te

dokumenty albo brakujących dokumentów.

2016-06-02

©Telksinoe s. 85/130

2l. Płatnik składek jest zobowiązany złożyć korygujące lub brakujące

dokumenty, o których mowa w ust. 2k, w terminie 30 dni od otrzymania z Zakładu

zawiadomienia o stwierdzonych w wyniku przeprowadzonego postępowania

wyjaśniającego nieprawidłowościach w dokumentach związanych z ubezpieczeniami

społecznymi określonych w ustawie.

2m. Płatnik składek jest zobowiązany złożyć korygujące lub brakujące

dokumenty, o których mowa w ust. 2k, w terminie 30 dni od dnia:

1) uprawomocnienia się decyzji – jeżeli stwierdzenie nieprawidłowości następuje

w drodze decyzji;

2) otrzymania protokołu kontroli – jeżeli stwierdzenie nieprawidłowości następuje

w drodze kontroli.

2n. W przypadku gdy płatnik składek już nie istnieje lub uzyskanie

korygujących lub brakujących dokumentów ubezpieczeniowych nie jest możliwe,

Zakład dokonuje korekty danych z urzędu bezpośrednio na koncie ubezpieczonego

lub na koncie płatnika składek, koryguje z urzędu błędy stwierdzone w dokumentach

związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie lub sporządza z

urzędu brakujące dokumenty.

2o. Przepisy ust. 2e–2m stosuje się odpowiednio do ubezpieczonego będącego

płatnikiem składek, który po otrzymaniu informacji o stanie konta stwierdzi, że na

jego koncie nie zostały zewidencjonowane wszystkie wpłacone składki na

ubezpieczenie emerytalne lub zostały zewidencjonowane w niewłaściwej wysokości.

3. Dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego, o których mowa w art. 40, i

na koncie płatnika składek, o których mowa w art. 45, mogą być udostępniane

sądom, prokuratorom, organom kontroli skarbowej, organom podatkowym,

Państwowej Inspekcji Pracy, Straży Granicznej, komornikom sądowym, organom

egzekucyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu

egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r. poz. 1619), ośrodkom pomocy

społecznej, powiatowym centrom pomocy rodzinie, publicznym służbom

zatrudnienia, Komisji Nadzoru Finansowego oraz wojewodzie i Szefowi Urzędu do

Spraw Cudzoziemców w zakresie prowadzonych postępowań dotyczących

legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z

uwzględnieniem przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

2016-06-02

©Telksinoe s. 86/130

3a. Dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego będącego uczestnikiem w

rozumieniu załącznika I lub załącznika II do rozporządzenia Parlamentu

Europejskiego i Rady (UE) nr 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie

Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr

1081/2006 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 470), o których mowa w art. 40, i

na koncie płatnika składek, o których mowa w art. 45, mogą być udostępniane

ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego w celu spełnienia wymogów

określonych odpowiednio w załączniku I lub w załączniku II do tego rozporządzenia

i w zakresie do tego niezbędnym.

4. Dane, o których mowa w ust. 3, udostępnia się także na wniosek osób

fizycznych i płatników składek, których dotyczą informacje zawarte na kontach, z

zastrzeżeniem ust. 5 i 6.

5. Do czasu otrzymania przez ubezpieczonego pierwszej informacji, o której

mowa w ust. 1, dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego udostępnia się ustnie

na ustny wniosek zgłoszony osobiście przez ubezpieczonego, którego dotyczą

informacje zawarte na koncie, w jednostce organizacyjnej Zakładu.

6. Dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego, udostępnione ustnie, na

wniosek ubezpieczonego Zakład potwierdza pisemnie.

7. W przypadkach, o których mowa w ust. 3–6, wniosek powinien zawierać:

1) w przypadku danych zgromadzonych na koncie ubezpieczonego – imię i

nazwisko ubezpieczonego oraz numery, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 1;

2) w przypadku danych zgromadzonych na koncie płatnika składek – imię i

nazwisko lub nazwę skróconą płatnika składek oraz numery, o których mowa w

art. 35 ust. 1 pkt 2.

8. Zakład nie udostępnia danych, jeżeli wniosek nie zawiera informacji

określonych w ust. 7. W przypadku, gdy z wnioskiem występuje komornik sądowy,

dane, o których mowa w ust. 3 udostępnia się w oparciu o informacje zawarte w tym

wniosku, chyba że są niewystarczające do identyfikacji osoby, której wniosek

dotyczy.

9. Dane zgromadzone na kontach, o których mowa w ust. 3, udostępnia się

bezpłatnie sądom, prokuratorom, organom kontroli skarbowej, organom

podatkowym, Państwowej Inspekcji Pracy, Straży Granicznej, ośrodkom pomocy

społecznej, powiatowym centrom pomocy rodzinie, publicznym służbom

2016-06-02

©Telksinoe s. 87/130

zatrudnienia, Komisji Nadzoru Finansowego, wojewodzie i Szefowi Urzędu do

Spraw Cudzoziemców w zakresie prowadzonych postępowań dotyczących

legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego w zakresie wynikającym z

ust. 3a, a także – w zakresie niezbędnym do realizacji świadczeń rodzinnych –

wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

10. Dane zgromadzone na kontach, o których mowa w ust. 3, udostępnia się

komornikom sądowym, w zakresie niezbędnym do prowadzenia egzekucji,

odpłatnie, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

10a. Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 10, nie może przekraczać 2%

wysokości prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego

do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w

trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy.

10b. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, wysokość opłaty, o której mowa w ust. 10, oraz sposób jej

wnoszenia, uzależniając wysokość opłaty od formy złożenia wniosku, udostępnienia

danych i wysokości ponoszonych przez Zakład kosztów związanych z udzielaniem

informacji, w szczególności kosztów wyszukania informacji i sporządzenia

zaświadczenia, oraz mając na względzie konieczność zapewnienia sprawnego poboru

opłaty.

11. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazuje Straży Granicznej oraz

Państwowej Inspekcji Pracy:

1) wykaz obejmujący dane płatników, którzy w ostatnim kwartale zgłosili do

ubezpieczeń społecznych co najmniej jednego cudzoziemca – w terminie do

końca ostatniego dnia roboczego miesiąca następującego po upływie kwartału,

którego wykaz dotyczy oraz

2) dane ubezpieczonego cudzoziemca – w terminie 7 dni od dnia otrzymania

pisemnego wniosku Straży Granicznej lub Państwowej Inspekcji Pracy.

12. Dane, o których mowa w ust. 11 pkt 1, obejmują:

1) numer NIP;

2) numer REGON;

3) numer PESEL;

4) kod rodzaju działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD);

2016-06-02

©Telksinoe s. 88/130

5) serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, jeżeli płatnikowi składek nie

nadano numeru NIP, REGON lub jednego z nich;

6) nazwę skróconą;

7) imię i nazwisko;

8) adres siedziby;

9) adres do korespondencji;

10) adres miejsca prowadzenia działalności;

11) liczbę cudzoziemców zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych;

12) obywatelstwo cudzoziemca;

13) tytuł ubezpieczenia cudzoziemca.

13. Dane, o których mowa w ust. 11 pkt 2, obejmują:

1) rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości;

2) numer PESEL, jeżeli został nadany;

3) imię i nazwisko, datę urodzenia;

4) obywatelstwo;

5) płeć;

6) adres zameldowania;

7) adres zamieszkania;

8) adres do korespondencji;

9) kod tytułu ubezpieczenia;

10) datę powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych;

11) datę zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych;

12) datę wygaśnięcia obowiązku ubezpieczeń społecznych, wyrejestrowania

ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych;

13) wymiar czasu pracy;

14) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz datę

opłacenia składki – w przypadku danych przekazywanych do Państwowej

Inspekcji Pracy.

14. Zakład udostępnia publicznym służbom zatrudnienia, w postaci

elektronicznej, dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego, o których mowa w art.

40, obejmujące:

1) imię i nazwisko,

2) datę urodzenia,

2016-06-02

©Telksinoe s. 89/130

3) numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – rodzaj, serię i numer

dokumentu tożsamości,

4) obywatelstwo,

5) kod i nazwę tytułu ubezpieczenia,

6) nazwę i dane identyfikacyjne płatnika,

7) datę powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych,

8) datę zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych lub do ubezpieczenia

zdrowotnego,

9) datę wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych lub z ubezpieczenia

zdrowotnego,

10) rodzaje ubezpieczeń wraz z określeniem, czy dobrowolne, czy obowiązkowe,

11) wymiar czasu pracy,

12) informację o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne,

13) opłacone składki na ubezpieczenia społeczne za osoby prowadzące

pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące,

14) informację o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

15) wykazane w imiennym raporcie miesięcznym przerwy w opłacaniu składek,

16) wypłacone świadczenia z ubezpieczenia chorobowego i z ubezpieczenia

wypadkowego,

17) wypłacane świadczenia z ubezpieczenia emerytalnego i z ubezpieczeń

rentowych,

18) imię i nazwisko oraz datę uzyskania lub utraty uprawnień do ubezpieczenia

zdrowotnego przez członka rodziny

– w zakresie niezbędnym do realizacji zadań określonych w przepisach o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

15. Zakład udostępnia powiatowym urzędom pracy i wojewódzkim urzędom

pracy, w postaci elektronicznej, wykaz obejmujący dane osób ubezpieczonych,

wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 9–9b, które w poprzednim miesiącu zostały

zgłoszone do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego, także z

innych tytułów – w terminie do 10 dnia roboczego następnego miesiąca.

16. Dane, o których mowa w ust. 15, obejmują:

1) imię i nazwisko;

2016-06-02

©Telksinoe s. 90/130

2) datę urodzenia;

3) numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – rodzaj, serię i numer

dokumentu tożsamości oraz datę urodzenia i obywatelstwo;

4) datę powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia

zdrowotnego z innego tytułu niż wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 9–9b;

5) datę wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych lub z ubezpieczenia

zdrowotnego z innego tytułu niż wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 9–9b;

6) kod tytułu ubezpieczenia.

Rozdział 5

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych

Art. 51. 1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest państwowym funduszem

celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

2. Dysponentem FUS jest Zakład.

Art. 52. 1. Przychody FUS pochodzą:

1) ze składek na ubezpieczenia społeczne, niepodlegających przekazaniu na rzecz

otwartych funduszy emerytalnych;

1a) ze środków rekompensujących kwoty składek przekazanych na rzecz otwartych

funduszy emerytalnych;

1b) z wpłat, o których mowa w art. 111c ust. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o

organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;

2) (uchylony)

3) z wpłat z budżetu państwa oraz z innych instytucji, przekazanych na

świadczenia, których wypłatę zlecono Zakładowi, z wyjątkiem świadczeń

finansowanych z odrębnych rozdziałów budżetowych oraz wpłat z instytucji

zagranicznych;

4) z oprocentowania rachunku bankowego FUS;

4a) z lokat dokonywanych w jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego,

o których mowa w art. 178 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach

2016-06-02

©Telksinoe s. 91/130

inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi

(Dz. U. z 2014 r. poz. 157, z późn. zm. 16));

5) z odsetek od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec FUS;

6) ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, wraz z odsetkami;

7) z dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 24 ust. 1a, i z opłaty prolongacyjnej;

8) z dotacji z budżetu państwa;

9) ze środków FRD, o których mowa w art. 59;

10) z innych tytułów.

2. Składkę na ubezpieczenia społeczne zalicza się do przychodów FUS w

miesiącu następującym po miesiącu, za który składka jest należna.

3. (uchylony)

4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych przekazuje na rachunek

bankowy Funduszu Ubezpieczeń Społecznych środki, o których mowa w ust. 1 pkt

1a, w terminie 3 dni po przedstawieniu przez Zakład wniosku zawierającego

informacje o terminie i wysokości składek przekazanych na rzecz otwartych

funduszy emerytalnych.

Art. 53. 1. W granicach określonych w ustawie budżetowej FUS może

otrzymywać z budżetu państwa dotacje i nieoprocentowane pożyczki.

2. Dotacje i pożyczki, o których mowa w ust. 1, mogą być przeznaczone

wyłącznie na uzupełnienie środków na wypłaty świadczeń gwarantowanych przez

państwo, jeżeli przychody przekazywane na rachunek bankowy FUS oraz środki

zgromadzone na funduszu rezerwowym nie zapewniają pełnej i terminowej wypłaty

świadczeń finansowanych z przychodów FUS.

3. Za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych FUS może

zaciągać kredyty.

Art. 54. Ze środków zgromadzonych w FUS finansowane są:

1) wypłaty świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego

oraz wypadkowego;

2) wydatki na prewencję rentową;

16)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 73, 978,

1260, 1357, 1634 i 1844 oraz z 2016 r. poz. 615

2016-06-02

©Telksinoe s. 92/130

3) spłaty kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, zaciąganych w celu wypłaty

świadczeń z FUS;

4) odsetki za nieterminowe wypłaty świadczeń;

5) należności dla płatników składek, o których mowa w art. 3 ust. 2;

6) wydatki związane z realizacją zadań, o których mowa w art. 52 ust. 1 pkt 3;

7) (uchylony)

8) odpis stanowiący przychód Zakładu, o którym mowa w art. 76 ust. 1 pkt 1;

9) wydatki na pokrycie niedoboru środków niezbędnych do zapewnienia wypłat

emerytur kapitałowych;

10) emerytury kapitałowe, środki gwarantowane oraz jednorazowe wypłaty,

ustalane ze składek zewidencjonowanych na subkoncie.

Art. 55. 1. W ramach FUS wyodrębnia się fundusze:

1) emerytalny, z którego są finansowane wypłaty emerytur i wydatki, o których

mowa w art. 54 pkt 9 i 10;

2) rentowy, z którego są finansowane:

a) wypłaty rent z tytułu niezdolności do pracy, rent szkoleniowych, rent

rodzinnych, dodatków do rent rodzinnych dla sierot zupełnych, dodatków

pielęgnacyjnych,

b) wypłaty emerytur przyznanych z urzędu zamiast rent z tytułu niezdolności

do pracy osobom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., które nie

mają okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 20

lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,

c) wypłaty zasiłków pogrzebowych,

d) świadczenia zlecone Zakładowi do wypłaty podlegające finansowaniu z

budżetu państwa, a także

e) wydatki na prewencję rentową;

3) chorobowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych

przepisach;

4) wypadkowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych

przepisach, a także koszty prewencji wypadkowej określone w odrębnych

przepisach;

5) rezerwowy tworzony dla ubezpieczeń rentowych, chorobowego i

wypadkowego.

2016-06-02

©Telksinoe s. 93/130

2. Dla funduszy, o których mowa w ust. 1 pkt 1–4, nie prowadzi się odrębnych

rachunków bankowych.

Art. 56. 1. Fundusz rezerwowy tworzy się:

1) ze środków pozostających w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku

bankowym FUS pomniejszonych o kwoty niezbędne do zapewnienia wypłat

świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku;

2) z odsetek od ulokowanych środków funduszu rezerwowego.

2. Środki funduszu rezerwowego mogą być wykorzystane na uzupełnienie

niedoborów funduszu rentowego, chorobowego lub wypadkowego.

3. Środki funduszu rezerwowego mogą być lokowane jedynie na lokatach

bankowych, w papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz

w jednostkach uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, o których mowa

w art. 178 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu

alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze

rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarki finansowej oraz zasady lokowania

środków FUS, mając na względzie efektywność zarządzania i bezpieczeństwo

środków.

Art. 57. W ustawie budżetowej określa się corocznie kwotę wydatków na

prewencję rentową w wysokości do 0,4% wydatków na świadczenia z ubezpieczenia

emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego, przewidzianych w planie

finansowym FUS na dany rok budżetowy.

Rozdział 6

Fundusz Rezerwy Demograficznej

Art. 58. 1. Dla ubezpieczenia emerytalnego tworzy się Fundusz Rezerwy

Demograficznej.

2. FRD zasilany jest:

1) ze środków, o których mowa w art. 22 ust. 4;

2) z przekazywanych środków z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa w

wysokości 40% przychodów z ogólnej kwoty brutto, pomniejszonej o kwoty

obowiązkowych odpisów na fundusz celowy, o którym mowa w art. 56 ust. 1

2016-06-02

©Telksinoe s. 94/130

pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U.

z 2013 r. poz. 216, z późn. zm. 17)), uzyskanej ze wszystkich procesów

prywatyzacyjnych prowadzonych w danym roku;

3) z przychodów od środków FRD ulokowanych zgodnie z art. 63 ust. 2 i art. 65

ust. 2 i 4;

4) z odsetek uzyskanych z lokat na rachunkach prowadzonych przez Zakład, a

niestanowiących przychodów FUS i Zakładu;

4a) aktywami pochodzącymi z przeniesienia aktywów, o których mowa w art. 23

ust. 2 pkt 2–4 ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w

związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w

otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. poz. 1717), które są wyodrębniane

ewidencyjnie;

5) z innych źródeł.

Art. 59. 1. Środki FRD mogą być wykorzystane wyłącznie na:

1) uzupełnienie wynikającego z przyczyn demograficznych niedoboru funduszu

emerytalnego, o którym mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 3 i art.

112 ust. 1;

2) nieoprocentowaną pożyczkę uzupełniającą środki funduszu emerytalnego na

bieżącą wypłatę świadczeń, zapewniającą płynność finansową FUS, zwrotną w

terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia otrzymania środków przez FUS;

3) zasilenie funduszu emerytalnego z aktywów, o których mowa w art. 58 ust. 2

pkt 4a, powiększonych o przychody uzyskane z tych aktywów.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może zarządzić wykorzystanie

środków FRD na cel, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, mając na względzie

konieczność zapewnienia wypłaty świadczeń finansowanych z funduszu

emerytalnego.

2a. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może zarządzić wykorzystanie

środków FRD na cel, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, określając termin i sposób

zwrotu pożyczki, mając na względzie konieczność zapewnienia wypłaty świadczeń

finansowanych z funduszu emerytalnego.

17)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 1643

oraz z 2014 r. poz. 598 i 612.

2016-06-02

©Telksinoe s. 95/130

2b. Rozporządzenia, o którym mowa w ust. 2, nie wydaje się, jeżeli ustawa

budżetowa na dany rok kalendarzowy ujmuje w przychodach FUS środki, o których

mowa w ust. 1 pkt 1.

2c. Zarząd Zakładu uruchamia środki FRD na cel, o którym mowa w ust. 1 pkt

1 i 3, do wysokości ujętej w planie finansowym FUS.

3. Koszty bieżącego zarządzania środkami FRD finansowane są z jego

środków. Wysokość środków na zarządzanie określana jest corocznie w planie

finansowym FRD.

Art. 60. 1. FRD posiada osobowość prawną.

2. Statut FRD nadaje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego,

w drodze rozporządzenia.

3. Organem FRD jest Zakład.

4. Środkami FRD dysponuje Zakład, z zastrzeżeniem art. 59 i 64.

5. Zakład reprezentuje FRD w sposób określony dla reprezentacji Zakładu w

jego statucie.

6. Siedzibą FRD jest siedziba Zakładu.

7. Nazwa FRD jest prawnie chroniona.

Art. 61. 1. Gospodarka finansowa FRD odbywa się na podstawie wieloletniej

prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu emerytalnego.

2. Podstawą prognozy, o której mowa w ust. 1, są w szczególności założenia

dotyczące sytuacji demograficznej i społeczno-ekonomicznej kraju, a zwłaszcza

założenia dotyczące płodności, umieralności, wzrostu gospodarczego, wysokości

zarobków, migracji, inflacji, stopy bezrobocia, struktury populacji w podziale na

poszczególne grupy zawodowe oraz grupy znajdujące się poza siłą roboczą, oraz

wskaźniki waloryzacji składek i świadczeń wypłacanych z ubezpieczeń społecznych.

3. Prognoza, o której mowa w ust. 1, sporządzana jest przez Zarząd Zakładu.

4. Prognoza, o której mowa w ust. 3, jest przedstawiana Radzie Ministrów co 3

lata, do dnia 30 czerwca, wraz z opinią aktuariusza działającego na podstawie

przepisów o działalności ubezpieczeniowej. Wyboru aktuariusza dokonuje minister

właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze konkursu.

2016-06-02

©Telksinoe s. 96/130

5. Prognoza publikowana jest corocznie w Biuletynie Informacyjnym. Zakres

publikacji określi minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze

rozporządzenia.

Art. 62. FRD nie może zaciągać pożyczek lub kredytów. Budżet państwa

gwarantuje wypłatę świadczeń emerytalnych z FUS.

Art. 63. 1. FRD lokuje swoje środki w celu osiągnięcia ich maksymalnego

bezpieczeństwa i rentowności.

2. Do dnia 31 grudnia 2001 r. FRD lokuje swoje środki w bonach i obligacjach

skarbowych oraz innych papierach wartościowych emitowanych przez Skarb

Państwa.

3. FRD nie może lokować swoich środków z aktywów, o których mowa w art.

58 ust. 2 pkt 2, w instrumentach, o których mowa w art. 65 ust. 2 pkt 2–5.

Art. 64. 1. Po zgromadzeniu przez FRD środków wyższych niż 250 000 tys. zł

zarządzanie środkami FRD może być powierzone przez Zakład uprawnionemu

podmiotowi zewnętrznemu na zasadach określonych w ustawie i umowie o

zarządzaniu.

2. Wybór zarządzającego środkami FRD odbywa się w trybie negocjacji z

ogłoszeniem lub negocjacji bez ogłoszenia. Przepisy o zamówieniach publicznych

stosuje się odpowiednio.

Art. 65. 1. Żadnemu podmiotowi lub grupie podmiotów związanych, w

rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, nie

może być powierzone w zarządzanie więcej niż:

1) 40% środków FRD, jeżeli wartość tych środków nie przekracza 1 000 000 tys.

zł;

2) 25% środków FRD, jeżeli wartość tych środków przekracza 1 000 000 tys. zł, a

nie przekracza 2 000 000 tys. zł;

3) 15% środków FRD, jeżeli wartość tych środków przekracza 2 000 000 tys. zł.

2. Zarządzający jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, lokować środki

FRD tylko w kraju i wyłącznie w:

1) bonach, obligacjach skarbowych i innych papierach wartościowych Skarbu

Państwa;

2016-06-02

©Telksinoe s. 97/130

2) papierach wartościowych emitowanych przez gminy, związki gmin i miasto

stołeczne Warszawa;

3) dłużnych papierach wartościowych gwarantowanych przez Skarb Państwa;

4) akcjach i obligacjach zdematerializowanych zgodnie z przepisami ustawy z

dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r.

poz. 94 i 586);

5) obligacjach emitowanych przez spółki publiczne w rozumieniu ustawy z dnia

29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów

finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych

(Dz. U. z 2013 r. poz. 1382).

6) (uchylony)

3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, mając na względzie

efektywność zarządzania, bezpieczeństwo i rentowność lokat, określi, w drodze

rozporządzenia:

1) obowiązkowe istotne elementy, które powinna zawierać umowa o zarządzanie

środkami FRD, z uwzględnieniem w szczególności określenia obowiązków i

praw uprawnionego podmiotu zewnętrznego oraz opłaty za zarządzanie;

2) dopuszczalne proporcje udziału poszczególnych lokat środków FRD, z

uwzględnieniem ryzyka inwestycyjnego i celów powołania FRD;

3) sposób lokowania środków z aktywów, o których mowa w art. 58 ust. 2 pkt 4a,

wraz z zasadami ich wyceny;

4) szczegółowy sposób ustalania kosztów, o których mowa w art. 59 ust. 3, z

uwzględnieniem w szczególności kosztów, które mogą być uznane za koszty

zarządzania środkami FRD.

3a. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, może określić, w drodze

rozporządzenia, inne formy lokowania środków FRD, z uwzględnieniem

bezpieczeństwa i rentowności lokat.

4. Środki FRD mogą być lokowane przez Zakład także bezpośrednio w

jednostkach uczestnictwa funduszy inwestycyjnych wybranych w trybie, o którym

mowa w art. 64, jeżeli ich polityka inwestycyjna określona w statucie i faktycznie

realizowana nie jest sprzeczna z wymogami określonymi w ust. 2 i 3.

2016-06-02

©Telksinoe s. 98/130

Rozdział 7

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Art. 66. 1. Zakład jest państwową jednostką organizacyjną i posiada

osobowość prawną. Siedzibą Zakładu jest miasto stołeczne Warszawa.

2. Nadzór nad zgodnością działań Zakładu z obowiązującymi przepisami

sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Nadzór ten nie

może dotyczyć spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji

administracyjnej.

3. Zakład działa na podstawie niniejszej ustawy oraz innych ustaw regulujących

poszczególne zakresy jego działalności.

4. W zakresie prowadzonej działalności, o której mowa w art. 68–71,

Zakładowi przysługują środki prawne właściwe organom administracji państwowej.

5. W postępowaniu administracyjnym organem wyższego stopnia w stosunku

do terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu jest Prezes Zakładu.

Art. 67. 1. W skład Zakładu wchodzą:

1) centrala;

2) terenowe jednostki organizacyjne.

2. (uchylony)

Art. 68. 1. Do zakresu działania Zakładu należy między innymi:

1) realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności:

a) stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,

b) ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz

wypłacanie tych świadczeń, chyba że na mocy odrębnych przepisów

obowiązki te wykonują płatnicy składek,

c) wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne,

ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych

Świadczeń Pracowniczych,

d) prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i

wypłacanych przez nich świadczeń podlegających finansowaniu z

funduszy ubezpieczeń społecznych lub innych źródeł,

e) prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników

składek,

2016-06-02

©Telksinoe s. 99/130

f) orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie

Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń

społecznych;

1a) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia społecznego;

2) realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń

społecznych;

2a) wystawianie osobom uprawnionym do emerytur i rent z ubezpieczeń

społecznych imiennych legitymacji emeryta–rencisty, potwierdzających status

emeryta–rencisty;

3) dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych

oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego 18);

4) opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń

społecznych;

5) kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy;

6) kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych

obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych

Zakładowi;

7) wydawanie Biuletynu Informacyjnego;

8) popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.

2. W ramach realizacji zadań określonych w ust. 1 pkt 1 lit. f i pkt 5 oraz zadań

związanych z orzekaniem przez lekarzy orzeczników i komisji lekarskiej Zakładu dla

potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń innych niż z ubezpieczeń społecznych

Zakład udziela zamówień na dodatkowe opinie lekarza konsultanta lub psychologa

oraz wyniki czasowej obserwacji szpitalnej – zgodnie z potrzebami orzecznictwa

lekarskiego z wyłączeniem przepisów o zamówieniach publicznych.

3. Przepis ust. 1 pkt 2a stosuje się odpowiednio do osób uprawnionych do

emerytur i rent wypłacanych przez Zakład w ramach zadań zleconych na mocy

odrębnych przepisów.

4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, wzór legitymacji emeryta–rencisty, tryb jej wydawania, wymiany

18)

Ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym (Dz. U. z 1991 r. Nr 45, poz. 200)

utraciła moc z dniem 1 maja 2004 r. na podstawie art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.

o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255).

2016-06-02

©Telksinoe s. 100/130

lub zwrotu, a także zakres informacji, jakie legitymacje mogą zawierać, kierując się

koniecznością zapewnienia sprawności postępowania przy wydawaniu legitymacji

emeryta–rencisty.

Art. 68a. 1. Do zakresu działania Zakładu należy prowadzenie punktu

kontaktowego, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady

(WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania

rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia

społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009, str. 1, z późn. zm.), służącego do

wymiany danych w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji

dotyczących Zabezpieczenia Społecznego w zakresie:

1) określania ustawodawstwa mającego zastosowanie;

2) świadczeń pieniężnych z tytułu choroby;

3) świadczeń z tytułu macierzyństwa i równoważnych świadczeń dla ojca;

4) świadczeń z tytułu inwalidztwa;

5) świadczeń z tytułu starości;

6) rent rodzinnych;

7) świadczeń pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;

8) zasiłków na wypadek śmierci;

9) świadczeń przedemerytalnych;

10) specjalnych świadczeń pieniężnych o charakterze nieskładkowym;

11) odzyskiwania należności z tytułu składek lub nadpłaconych świadczeń.

2. W zakresie określonym w ust. 1 Zakład jest instytucją właściwą, instytucją

miejsca zamieszkania, instytucją miejsca pobytu, o których mowa w rozporządzeniu

Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w

sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. WE L 166 z

30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5,

str. 72, z późn. zm.) oraz instytucją łącznikową, o której mowa w rozporządzeniu

Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r.

dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji

systemów zabezpieczenia społecznego.

3. Zakład może przetwarzać dane osobowe, jeżeli jest to niezbędne do

prowadzenia punktu kontaktowego, o którym mowa w ust. 1, w tym do realizacji

praw lub obowiązków wynikających z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i

2016-06-02

©Telksinoe s. 101/130

Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów

zabezpieczenia społecznego oraz z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady

(WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania

rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia

społecznego.

Art. 69. 1. Do zakresu działania Zakładu należy także prowadzenie prewencji

rentowej, obejmującej:

1) rehabilitację leczniczą ubezpieczonych zagrożonych całkowitą lub częściową

niezdolnością do pracy, osób uprawnionych do zasiłku chorobowego lub

świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego

lub wypadkowego, a także osób pobierających rentę okresową z tytułu

niezdolności do pracy;

2) badania i analizy przyczyn niezdolności do pracy;

3) inne działania prewencyjne.

2. W ramach prewencji rentowej Zakład:

1) kieruje ubezpieczonych i osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1, do ośrodków

rehabilitacyjnych;

2) może tworzyć i prowadzić własne ośrodki rehabilitacyjne;

3) udziela zamówień na usługi rehabilitacyjne w innych ośrodkach;

4) prowadzi we własnym zakresie badania i analizy przyczyn niezdolności do

pracy;

5) może zamawiać przeprowadzanie przez inne podmioty badań naukowych

dotyczących przyczyn niezdolności do pracy oraz metod i rozwiązań

zapobiegających niezdolności do pracy;

6) może finansować inne działania dotyczące prewencji rentowej.

3. Do zamówień, o których mowa w ust. 2 pkt 3, nie stosuje się przepisów o

zamówieniach publicznych.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i

tryb:

1) kierowania na rehabilitację leczniczą;

2) (uchylony)

3) udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne.

2016-06-02

©Telksinoe s. 102/130

Art. 70. 1. Zakład sporządza dla każdego funduszu wymienionego w art. 55

ust. 1 pkt 1–4 prognozę sytuacji finansowej na najbliższy rok obrotowy. Rachunek

jest zestawieniem przewidywanych zobowiązań i wpływów na dany rok z tytułu

składek i innych źródeł.

2. Dla kolejnych 5 lat obrotowych Zakład sporządza dla każdego z funduszy

uproszczony rachunek ubezpieczeń. Przepis art. 61 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 71. 1. Zakład wykonuje również zadania powierzone na podstawie innych

ustaw.

2. Zakład może wykonywać inne zlecone zadania z dziedziny ubezpieczeń lub

zabezpieczenia społecznego.

3. Zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, Zakład wykonuje odpłatnie, na

zasadach określonych w przepisach lub w umowach albo w porozumieniach

zawartych z jednostką zlecającą.

Art. 71a. 1. Zakład może przesyłać pisma i decyzje listem zwykłym.

2. W razie sporu ciężar dowodu doręczenia pisma lub decyzji, o których mowa

w ust. 1, spoczywa na Zakładzie.

Art. 71b. 1. Zakład może pośredniczyć w przekazywaniu świadczeń zleconych

przez zagraniczne instytucje do wypłaty osobom uprawnionym zamieszkałym w

Polsce poprzez wystawianie zleceń dewizowych do realizacji wypłat tych świadczeń

przez banki.

2. Koszty realizacji wypłat świadczeń, o których mowa w ust. 1, ponosi Zakład.

Art. 72. Organami Zakładu są:

1) Prezes Zakładu;

2) Zarząd, którego przewodniczącym jest z urzędu Prezes Zakładu;

3) Rada Nadzorcza Zakładu.

Art. 73. 1. Działalnością Zakładu kieruje Prezes Zakładu, który reprezentuje

Zakład na zewnątrz.

2. Prezesa Zakładu powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra

właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego złożony po zasięgnięciu opinii

Rady Nadzorczej Zakładu. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Zakładu na

wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

2a. (uchylony)

2016-06-02

©Telksinoe s. 103/130

2b. (uchylony)

2c. (uchylony)

3. Do zakresu działania Prezesa Zakładu należy w szczególności:

1) kierowanie pracami Zarządu;

2) koordynowanie współpracy Zakładu z urzędami administracji rządowej, w tym

w szczególności z Komisją Nadzoru Finansowego, a także z innymi organami

rentowymi;

3) tworzenie, przekształcanie i znoszenie terenowych jednostek organizacyjnych

oraz określanie ich siedziby, właściwości terytorialnej i rzeczowej;

4) powoływanie i odwoływanie kierowników jednostek organizacyjnych Zakładu,

ich zastępców oraz głównych księgowych;

5) zwierzchni nadzór nad orzecznictwem lekarskim dla celów ubezpieczeń

społecznych;

6) przyznawanie świadczeń w drodze wyjątku;

7) spełnianie funkcji pracodawcy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy;

8) zatwierdzanie projektów dotyczących administrowania środkami FRD.

Art. 73a. 1. Stanowisko Prezesa Zakładu może zajmować osoba, która:

1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny;

2) jest obywatelem polskim;

3) korzysta z pełni praw publicznych;

4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub

umyślne przestępstwo skarbowe;

5) posiada kompetencje kierownicze;

6) (uchylony);

7) (uchylony).

2. (uchylony).

3. (uchylony).

4. (uchylony).

5. (uchylony).

6. (uchylony).

7. (uchylony).

8. (uchylony).

9. (uchylony).

2016-06-02

©Telksinoe s. 104/130

10. (uchylony).

Art. 74. 1. Zarząd Zakładu składa się z Prezesa Zakładu oraz z 2–4 osób,

powoływanych i odwoływanych przez Radę Nadzorczą Zakładu, na wniosek Prezesa

Zakładu.

2. Zarząd kieruje działaniami Zakładu w zakresie niezastrzeżonym dla Prezesa

Zakładu.

3. Do zadań Zarządu należy w szczególności:

1) bieżące zarządzanie funduszami, których dysponentem jest Zakład;

2) przygotowywanie projektów dotyczących administrowania środkami FRD;

3) prowadzenie gospodarki finansowej Zakładu;

4) opracowywanie projektu rocznego planu finansowego FUS i FRD oraz

przekazywanie go w trybie określonym w przepisach dotyczących prac nad

projektem budżetu państwa – po zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Zakładu

– ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego;

5) sporządzanie rocznych sprawozdań finansowych Zakładu, FUS i FRD i

przedkładanie ich – po zaopiniowaniu przez biegłego rewidenta niebędącego

pracownikiem Zakładu – ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia

społecznego;

5a) sporządzanie rocznych sprawozdań z wykonania planów finansowych FUS i

FRD i przedkładanie ich – po zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Zakładu –

ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego;

6) przedstawianie Radzie Nadzorczej Zakładu informacji o pracy Zakładu – w

formie, zakresie i terminach określonych przez Radę Nadzorczą Zakładu;

7) (uchylony)

8) sporządzanie planu finansowego Zakładu i sprawozdań z jego wykonania oraz

przedkładanie ich – po zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą Zakładu –

ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego;

9) opracowywanie rocznych sprawozdań z działalności Zakładu i przedkładanie

ich – po zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą Zakładu – ministrowi

właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego;

10) sporządzanie wieloletniej prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu

emerytalnego, o której mowa w art. 61 ust. 3.

2016-06-02

©Telksinoe s. 105/130

3a. W sprawozdaniu z wykonania planu finansowego Zakładu, o którym mowa

w ust. 3 pkt 8, podaje się także informację o kwocie składek należnych, o których

mowa w art. 40 ust. 1 pkt 1, nieopłaconych przez płatników składek.

4. Tryb pracy Zarządu określa regulamin uchwalany przez Radę Nadzorczą

Zakładu.

5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, na wniosek

Prezesa Zakładu, zaopiniowany przez Radę Nadzorczą Zakładu, nadaje, w drodze

rozporządzenia, statut Zakładowi, w którym określa w szczególności:

1) strukturę organizacyjną Zakładu oraz zakres rzeczowy działania centrali i

terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu;

2) tryb funkcjonowania i kompetencje organów Zakładu.

6. (uchylony)

Art. 74a. 1. Nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w

Zakładzie jest otwarty i konkurencyjny.

2. Ogłoszenie o naborze zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej, o

którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji

publicznej, oraz w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w

której jest prowadzony nabór.

Art. 74b. Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią

informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami określonymi w ogłoszeniu o

naborze.

Art. 74c. Termin do składania dokumentów, określony w ogłoszeniu o naborze,

nie może być krótszy niż 14 dni od dnia opublikowania tego ogłoszenia w Biuletynie

Informacji Publicznej.

Art. 74d. 1. Po upływie terminu do składania dokumentów określonego w

ogłoszeniu o naborze niezwłocznie upowszechnia się listę kandydatów, którzy

spełniają wymagania formalne określone w ogłoszeniu o naborze, przez

umieszczenie jej w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w

której jest prowadzony nabór, a także przez opublikowanie jej w Biuletynie

Informacji Publicznej.

2. Lista, o której mowa w ust. 1, zawiera imię i nazwisko kandydata oraz jego

miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.

2016-06-02

©Telksinoe s. 106/130

Art. 74e. 1. Sporządza się protokół przeprowadzonego naboru kandydatów do

zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w Zakładzie.

2. Protokół zawiera w szczególności:

1) określenie stanowiska pracy, na które był prowadzony nabór, liczbę

kandydatów oraz imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 5 najlepszych

kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań

określonych w ogłoszeniu o naborze;

2) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru;

3) uzasadnienie dokonanego wyboru.

Art. 74f. 1. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w terminie 14 dni od

dnia zatrudnienia wybranego kandydata albo zakończenia naboru, w przypadku gdy

w jego wyniku nie doszło do zatrudnienia żadnego kandydata.

2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:

1) nazwę i adres urzędu;

2) określenie stanowiska pracy;

3) imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu

przepisów Kodeksu cywilnego;

4) uzasadnienie dokonanego wyboru kandydata albo uzasadnienie niezatrudnienia

żadnego kandydata.

3. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w Biuletynie Informacji

Publicznej i w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której

był prowadzony nabór.

Art. 74g. Jeżeli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustał w

ciągu 3 miesięcy od dnia nawiązania stosunku pracy, można zatrudnić na tym samym

stanowisku kolejną osobę spośród najlepszych kandydatów wymienionych w

protokole tego naboru. Przepisy art. 74f stosuje się odpowiednio.

Art. 75. 1. Rada Nadzorcza Zakładu jest powoływana przez Prezesa Rady

Ministrów na pięcioletnią kadencję, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b, przy czym:

1) 4 członków, w tym przewodniczący Rady, powoływanych jest na wniosek

ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, złożony w

porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych;

2016-06-02

©Telksinoe s. 107/130

2) po 1 członku jest powoływanych na wniosek każdej z organizacji

pracodawców, reprezentatywnej w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o

Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U.

poz. 1240), zwanej dalej „ustawą o Radzie Dialogu Społecznego”;

3) po 1 członku jest powoływanych na wniosek każdej organizacji związkowej,

reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego;

4) 1 członek jest powoływany na wniosek ogólnokrajowych organizacji emerytów

i rencistów.

1a. Członek Rady Nadzorczej Zakładu może być odwołany przez Prezesa Rady

Ministrów przed upływem kadencji w przypadku złożenia przez niego rezygnacji lub

na wniosek organu albo organizacji, która zgłosiła jego kandydaturę.

1b. Prezes Rady Ministrów dokonuje uzupełnienia składu Rady Nadzorczej

Zakładu w trybie przewidzianym dla powołania.

2. Do zadań Rady Nadzorczej Zakładu należy w szczególności:

1) uchwalanie regulaminu działania Zarządu Zakładu;

2) ustalanie wynagrodzenia członków Zarządu, z wyłączeniem Prezesa Zakładu;

3) okresowa ocena – w przyjętym przez siebie trybie – pracy Zarządu;

4) zatwierdzanie projektu rocznego planu finansowego Zakładu i sprawozdania z

jego wykonania, a także rocznego sprawozdania z działalności Zakładu;

5) opiniowanie projektów planów finansowych FUS i FRD oraz sprawozdań z ich

wykonania;

6) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu ubezpieczeń społecznych

oraz zgłaszanie inicjatyw w tym zakresie kierowanych do ministra właściwego

do spraw zabezpieczenia społecznego;

7) (uchylony)

8) wybór biegłego rewidenta wykonującego badanie rocznego sprawozdania

finansowego Zakładu, FUS i FRD;

9) (uchylony)

10) (uchylony)

11) opiniowanie projektu statutu Zakładu.

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb zgłaszania kandydatów na członków Rady Nadzorczej Zakładu;

2) regulamin i zasady wynagradzania członków Rady Nadzorczej Zakładu.

2016-06-02

©Telksinoe s. 108/130

Art. 75a. Organy Zakładu współpracują z Szefem Krajowego Centrum

Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań

ustawowych.

Art. 76. 1. Zakład uzyskuje przychody z:

1) odpisu z FUS obciążającego fundusze, o których mowa w art. 55; wysokość

odpisu ustala się corocznie w ustawie budżetowej na podstawie planu

finansowego FUS zatwierdzonego przez ministra właściwego do spraw

zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw

budżetu;

1a) odpisu z Funduszu Emerytur Pomostowych, o którym mowa w ustawie z dnia

19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych;

2) należności z tytułu poniesionych kosztów poboru i dochodzenia składek na:

a) ubezpieczenie zdrowotne od Narodowego Funduszu Zdrowia,

b) Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

c) (uchylona)

d) Fundusz Pracy

– których wysokość określają odrębne przepisy;

3) należności z tytułu poniesionych kosztów poboru i dochodzenia składek na

otwarte fundusze emerytalne w wysokości nie wyższej niż 0,4% kwoty

przekazanych do otwartych funduszy emerytalnych składek na to

ubezpieczenie, z tym że wysokość należności ustala się corocznie w ustawie

budżetowej;

4) wpływów z tytułu wykonywania innych zadań zlecanych Zakładowi;

5) dotacji z budżetu państwa;

6) należności z tytułu poniesionych kosztów bieżącej działalności Zakładu

związanych z:

a) (uchylona)

b) obsługą świadczeń wypłacanych z FUS, podlegających finansowaniu ze

środków budżetu państwa,

c) obsługą rent socjalnych, finansowanych ze środków budżetu państwa;

6a) (uchylony)

6b) oprocentowania środków Zakładu na rachunkach bankowych;

7) innych dochodów.

2016-06-02

©Telksinoe s. 109/130

2. Należności z tytułu poniesionych kosztów, o których mowa w ust. 1 pkt 6,

podlegają refundacji z budżetu państwa w części proporcjonalnej do liczby

świadczeń finansowanych z tych źródeł.

3. (uchylony)

4. Koszty związane z teletransmisją, obsługą bankową, zakupami licencji oraz

amortyzacją ustalane są w każdym roku odrębnie na podstawie aktualnych potrzeb i

cen.

Art. 77. 1. Zakład gospodaruje swoim mieniem oraz prowadzi samodzielną

gospodarkę finansową w ramach posiadanych środków.

2. Z przychodów, o których mowa w art. 76, pokrywa się w szczególności:

1) wydatki na wynagrodzenia i składki naliczane od wynagrodzeń;

2) wydatki na zakup towarów i usług;

3) koszty bieżącej działalności Rady Nadzorczej Zakładu;

4) pozostałe koszty bieżącej działalności Zakładu;

5) wydatki na inwestycje;

6) wydatki na działalność szkoleniową i popularyzatorską w zakresie ubezpieczeń

społecznych;

7) koszty obsługi świadczeń finansowanych z FUS, a realizowanych przez Kasę

Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

8) koszty wypłaty świadczeń, w tym realizowanych na mocy umów

międzynarodowych;

9) wydatki na prowadzenie punktu kontaktowego, o którym mowa w art. 68a ust.

1.

3. Zakład dysponuje środkami finansowymi w walutach obcych pochodzących

z wpłat instytucji zagranicznych przekazywanych na pokrycie wypłat świadczeń

zagranicznych osobom uprawnionym zamieszkałym w Polsce.

4. Zakład zwraca osobom wezwanym do osobistego stawiennictwa w sprawach

świadczeń z ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń wypłacanych przez Zakład

poniesione koszty przejazdu. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia

społecznego określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje i wysokość kosztów

podlegających zwrotowi oraz warunki dokonywania ich zwrotu, uwzględniając

uzasadniony interes osób wezwanych oraz możliwości finansowe Zakładu.

2016-06-02

©Telksinoe s. 110/130

5. W sprawach świadczeń z ubezpieczeń społecznych Zakład ma prawo do

nieodpłatnego korzystania z dokumentacji medycznej zakładów opieki zdrowotnej.

Art. 78. Sprawozdanie finansowe Zakładu podlega badaniu i ogłoszeniu na

zasadach określonych w przepisach o rachunkowości.

Art. 79. 1. Indywidualne dane zawarte na kontach ubezpieczonych i kontach

płatników składek, a także w rejestrach prowadzonych przez Zakład oraz dane

źródłowe będące podstawą zapisów na tych kontach i w rejestrach stanowią

tajemnicę prawnie chronioną Zakładu. Do przestrzegania tej tajemnicy obowiązani

są:

1) pracownicy Zakładu;

2) członkowie Rady Nadzorczej Zakładu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do indywidualnych danych osób,

przetwarzanych w Zakładzie w zakresie przyznawania, ustalania i wypłaty

świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a także świadczeń finansowanych z budżetu

państwa oraz o dokonanych wypłatach, w związku z realizacją zadań zleconych

Zakładowi na podstawie odrębnych przepisów.

Art. 79a. Pracownicy Zakładu korzystają z ochrony przewidzianej w Kodeksie

karnym dla funkcjonariuszy publicznych, chyba że pełnią wyłącznie czynności

usługowe.

Rozdział 8

Obowiązki ubezpieczonych oraz tryb odwoławczy

Art. 80. W celu ustalenia prawa do świadczeń oraz ich wysokości ubezpieczeni

zobowiązani są do:

1) przedstawiania stanów faktycznych mających wpływ na prawo lub wysokość

świadczeń;

2) informowania o wszelkich zmianach mających wpływ na świadczenie;

3) przedkładania na żądanie środków dowodowych;

4) osobistego stawiennictwa, jeżeli okoliczności sprawy tego wymagają;

5) poddania się badaniom lekarskim, a także leczeniu lub rehabilitacji, jeżeli

oczekuje się, że leczenie lub rehabilitacja przywróci zdolność do pracy lub

spowoduje, że zdolność do pracy zostanie zachowana.

2016-06-02

©Telksinoe s. 111/130

Art. 81. Przepisu art. 80 nie stosuje się, jeżeli:

1) Zakład ma możliwości mniejszym nakładem niż ubezpieczony ustalić

okoliczności niezbędne do przyznania i wypłaty świadczenia;

2) badanie mogłoby narazić ubezpieczonego na pogorszenie stanu zdrowia lub

zagrażać jego życiu.

Art. 82. W przypadku gdy ubezpieczony utrudnia możliwość wyjaśnienia

wszystkich okoliczności sprawy, Zakład może, w drodze decyzji, wstrzymać wypłatę

świadczenia lub zawiesić postępowanie do chwili podjęcia współpracy.

Art. 83. 1. Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw

dotyczących w szczególności:

1) zgłaszania do ubezpieczeń społecznych;

2) przebiegu ubezpieczeń;

3) ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu

składek;

3a) ustalania wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych i ich poboru, a

także umarzania należności z tytułu tych składek;

4) ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5) wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

2. Od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i

według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.

3. Odwołanie do sądu przysługuje również w razie niewydania decyzji w

terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne

roszczenia.

4. Od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji

odmawiającej przyznania takiego świadczenia, a także od decyzji w sprawach o

umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, odwołanie, o

którym mowa w ust. 2, nie przysługuje. Stronie przysługuje prawo do wniesienia

wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach

dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku

stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji, określone w

Kodeksie postępowania administracyjnego.

2016-06-02

©Telksinoe s. 112/130

5. Odwołanie wnosi się na piśmie do jednostki organizacyjnej Zakładu, która

wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę.

6. Jeżeli Zakład uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla decyzję

niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania. W

tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu.

7. Jeżeli odwołanie nie zostało w całości lub w części uwzględnione, Zakład

przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia

odwołania, sprawę do sądu wraz z uzasadnieniem.

Art. 83a. 1. Prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną Zakładu

ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli

po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono

okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na to prawo

lub zobowiązanie.

2. Decyzje ostateczne Zakładu, od których nie zostało wniesione odwołanie do

właściwego sądu, mogą być z urzędu przez Zakład uchylone, zmienione lub

unieważnione, na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania

administracyjnego.

3. W sprawach rozstrzygniętych orzeczeniem właściwego sądu Zakład, na

podstawie dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1:

1) wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo lub określającą

zobowiązanie, jeśli jest to korzystne dla zainteresowanego;

2) występuje do właściwego sądu z wnioskiem o wznowienie postępowania przed

tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych okoliczności

wynika, że prawo nie istnieje lub zobowiązanie jest wyższe niż określone w

decyzji.

4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się w postępowaniu o ustalenie uprawnień do

emerytur i rent i ich wysokości.

Art. 83b. 1. Jeżeli przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego

przewidują wydanie postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, Zakład w

tych przypadkach wydaje decyzję.

2. Od wydanych w trakcie postępowania innych postanowień Zakładu zażalenie

nie przysługuje.

2016-06-02

©Telksinoe s. 113/130

Art. 83c. 1. Dla postanowień, od których przysługuje zażalenie, wydanych

przez kierownika terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu działającego jako

organ egzekucyjny na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w

administracji, organem odwoławczym jest dyrektor izby skarbowej.

2. Od wydanych w trakcie postępowania egzekucyjnego postanowień Zakładu

w sprawie stanowiska wierzyciela zażalenie nie przysługuje.

Art. 83d. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10

ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie

obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na

ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz

podstawy wymiaru tych składek. Interpretacje indywidualne wraz z wnioskiem o

wydanie interpretacji, po usunięciu danych identyfikujących wnioskodawcę oraz

inne podmioty wskazane w treści interpretacji, Zakład niezwłocznie zamieszcza w

Biuletynie Informacji Publicznej.

Rozdział 9

Zwrot nienależnie pobranych świadczeń

oraz odsetki za opóźnienie w wypłacie świadczeń

Art. 84. 1. Osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń

społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za

opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego,

z uwzględnieniem ust. 11.

2. Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie

prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części,

jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich

pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań

lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego

wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę

pobierającą świadczenia.

2016-06-02

©Telksinoe s. 114/130

3. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z

ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba

pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu

okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich

wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach

– za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.

4. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń ustalone prawomocną decyzją oraz

kwoty odsetek i kosztów upomnienia, zwane dalej „należnościami z tytułu

nienależnie pobranych świadczeń”, podlegają potrąceniu z wypłacanych świadczeń,

a jeżeli prawo do świadczeń nie istnieje – ściągnięciu w trybie przepisów o

postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z zastrzeżeniem ust. 8c.

4a. Nienależnie pobrane świadczenia mogą być zabezpieczane hipoteką

przymusową i ustawowym prawem zastawu, z wyjątkiem przypadku, gdy podlegają

potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń. Przepisy art. 26 i 27 stosuje się

odpowiednio.

5. Przepisów ust. 2–4 i 8 nie stosuje się, jeżeli przepisy szczególne określające

zasady przyznawania i wypłacania świadczeń stanowią inaczej.

6. Jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem

przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ

na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz

z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub

inny podmiot.

7. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń ulegają przedawnieniu

po upływie 10 lat, licząc od dnia uprawomocnienia się decyzji ustalającej te

należności. Przepisy art. 24 ust. 5–5c stosuje się odpowiednio.

8. Zakład może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie

pobranych świadczeń w całości lub w części, odroczyć termin ich płatności albo

rozłożyć je na raty, jeżeli:

1) zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności lub

2) kwota nienależnie pobranych świadczeń nie przewyższa kosztów upomnienia w

postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

2016-06-02

©Telksinoe s. 115/130

8a. Od kwot nienależnie pobranych świadczeń, które rozłożono na raty albo

których termin płatności odroczono, nie nalicza się odsetek, począwszy od dnia

wpływu wniosku o udzielenie tych ulg.

8b. Rozłożenie na raty kwot należności z tytułu nienależnie pobranych

świadczeń albo odroczenie terminu ich płatności następuje w formie umowy.

8c. Jeżeli dłużnik nie spłaci w terminie ustalonych przez Zakład rat, pozostała

kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami ustawowymi za

opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

8d. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń, których termin

płatności odroczono lub które rozłożono na raty, nie podlegają potrąceniu z

wypłacanych świadczeń.

8e. Jeżeli wpłata na poczet należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń

nie pokrywa w całości tych należności, dokonaną wpłatę zalicza się w pierwszej

kolejności na pokrycie w całości kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych, a

pozostałą część zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty nienależnie pobranych

świadczeń oraz kwoty odsetek w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota

nienależnie pobranych świadczeń do kwoty odsetek.

9. Przepisy ust. 1–8 stosuje się także do pieniężnych świadczeń innych niż z

ubezpieczeń społecznych, wypłacanych przez Zakład na mocy odrębnych przepisów.

10. Przepis ust. 8 stosuje się odpowiednio do świadczeń wypłaconych

bezpośrednio przez pracodawcę.

11. Jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający te

świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo

wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, kwoty

nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych podlegają zwrotowi

bez odsetek.

Art. 85. 1. Jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach

określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych

z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych

przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie

wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia

w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa

cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu

2016-06-02

©Telksinoe s. 116/130

świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi

odpowiedzialności.

1a. Do odsetek, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów o finansach

publicznych.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze

rozporządzenia, szczegółowe zasady wypłacania odsetek.

2a. Przepis ust. 1 stosuje się również do płatników składek zobowiązanych z

mocy odrębnych przepisów do wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń

społecznych.

Rozdział 10

Kontrola wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych

Art. 86. 1. Kontrolę wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń

społecznych przez płatników składek przeprowadzają inspektorzy kontroli Zakładu.

2. Kontrola może obejmować w szczególności:

1) zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych;

2) prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz

innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest Zakład;

3) ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych

świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu;

4) prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia

emerytalne i rentowe;

5) wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń

społecznych;

6) dokonywanie oględzin składników majątku płatników składek zalegających z

opłatą należności z tytułu składek.

Art. 87. 1. W trakcie przeprowadzania kontroli inspektor kontroli Zakładu ma

prawo:

1) badać wszelkie księgi, dokumenty finansowo-księgowe i osobowe oraz inne

nośniki informacji związane z zakresem kontroli;

1a) dokonywać oględzin i spisu składników majątku płatników składek

zalegających z opłatą należności z tytułu składek;

2016-06-02

©Telksinoe s. 117/130

2) zabezpieczać zebrane dowody;

3) żądać udzielania informacji przez płatnika składek i ubezpieczonego;

4) legitymować osoby w celu ustalenia ich tożsamości, jeśli jest to niezbędne dla

potrzeb kontroli;

5) przesłuchiwać świadków;

6) przesłuchiwać płatnika składek i ubezpieczonego, jeżeli z powodu braku lub po

wyczerpaniu innych środków dowodowych pozostały niewyjaśnione

okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego.

2. Inspektor kontroli Zakładu wykorzystuje dla celów kontroli informacje

zawarte na kontach ubezpieczonych i na kontach płatników składek.

Art. 88. 1. Płatnicy składek są zobowiązani:

1) udostępnić wszelkie księgi, dokumenty i inne nośniki informacji związane z

zakresem kontroli, które są przechowywane u płatnika oraz u osób trzecich w

związku z powierzeniem tym osobom niektórych czynności na podstawie

odrębnych umów;

1a) udostępniać do oględzin składniki majątku, których badanie wchodzi w zakres

kontroli, jeżeli zalegają z opłatą należności z tytułu składek;

2) sporządzić i wydać kopie dokumentów związanych z zakresem kontroli i

określonych przez inspektora kontroli Zakładu;

3) zapewnić niezbędne warunki do przeprowadzenia czynności kontrolnych, w

tym udostępnić środki łączności, z wyjątkiem środków transportowych, oraz

inne niezbędne środki techniczne do wykonania czynności kontrolnych,

którymi dysponuje płatnik;

4) udzielać wyjaśnień kontrolującemu;

5) przedstawić tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym

dokumentacji finansowo-księgowej i osobowej przedłożonej przez płatnika

składek.

2. Czynności określonych w ust. 1 płatnik składek jest obowiązany dokonać

nieodpłatnie.

3. W sprawach objętych zakresem kontroli płatnik składek ma obowiązek, w

wyznaczonym terminie, dostarczyć inspektorowi kontroli Zakładu żądane

dokumenty.

2016-06-02

©Telksinoe s. 118/130

Art. 89. 1. Inspektor kontroli Zakładu wszczyna kontrolę u płatnika składek po

okazaniu legitymacji służbowej i po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia

kontroli.

1a. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać co najmniej:

1) wskazanie podstawy prawnej;

2) oznaczenie jednostki organizacyjnej Zakładu;

3) datę i miejsce wystawienia;

4) imię i nazwisko inspektora kontroli Zakładu oraz numer jego legitymacji

służbowej;

5) oznaczenie kontrolowanego płatnika składek;

6) wskazanie daty rozpoczęcia kontroli i przewidywanego terminu zakończenia

kontroli;

7) zakres przedmiotowy kontroli;

8) podpis osoby udzielającej upoważnienia z podaniem zajmowanego stanowiska

lub funkcji;

9) pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego płatnika składek.

2. Datą wszczęcia kontroli jest dzień doręczenia kontrolowanemu płatnikowi

składek upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.

3. W przypadku nieobecności płatnika składek kontrola może być wszczęta po

okazaniu dokumentów, o których mowa w ust. 1, osobie upoważnionej do

reprezentowania lub prowadzenia spraw płatnika składek. Z czynności tych

sporządza się protokół i doręcza niezwłocznie płatnikowi składek.

4. Obecny w czasie kontroli płatnik składek, a także osoba przez niego

wskazana, mają prawo uczestniczyć w czynnościach kontrolnych.

5. Płatnik składek powinien być zawiadomiony o miejscu i terminie

przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków lub oględzin, w sposób umożliwiający

mu udział w przeprowadzaniu tego dowodu, nie później niż bezpośrednio przed

podjęciem tych czynności.

6. Przepisu ust. 5 nie stosuje się, jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają

natychmiastowe podjęcie czynności, a płatnik jest nieobecny. Fakt nieobecności

płatnika odnotowuje się w protokole przeprowadzonej kontroli.

Art. 90. 1. Czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie płatnika składek

oraz w miejscach prowadzenia przez niego działalności, a także w miejscu

2016-06-02

©Telksinoe s. 119/130

prowadzenia działalności przez osoby trzecie w związku z powierzeniem tym

osobom niektórych czynności na podstawie odrębnych umów.

2. Inspektor kontroli Zakładu jest uprawniony do wstępu i poruszania się po

terenie siedziby płatnika oraz miejsc prowadzenia przez niego działalności, na

podstawie dokumentów, o których mowa w art. 89 ust. 1, bez potrzeby uzyskiwania

przepustki oraz nie podlega rewizji osobistej przewidzianej w wewnętrznym

regulaminie określonym przez płatnika składek.

3. Inspektor kontroli Zakładu podlega przepisom o bezpieczeństwie i higienie

pracy obowiązującym na terenie, gdzie wykonuje czynności kontrolne.

4. Czynności kontrolne mogą być wykonywane poza miejscami określonymi w

ust. 1 w razie niezapewnienia przez płatnika składek warunków, o których mowa w

art. 88 ust. 1 pkt 3, a także w przypadkach, gdy charakter czynności tego wymaga.

5. W przypadkach określonych w ust. 4 płatnik składek jest obowiązany, na

żądanie inspektora kontroli Zakładu, wydać określone przez niego dokumenty

wymienione w art. 88 ust. 1 pkt 1 na czas niezbędny do przeprowadzenia czynności

kontrolnych, nie dłuższy jednak niż 3 tygodnie. Czynności w tym zakresie są

prowadzone w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu. Z wydania dokumentów

sporządza się protokół, który podpisuje również płatnik składek.

6. Zakład zapewnia płatnikowi składek, na jego żądanie, dostęp do wydanych

dokumentów.

Art. 91. 1. Ustalenia kontroli opisuje się w protokole kontroli, który powinien

zawierać:

1) oznaczenie terytorialnej jednostki organizacyjnej Zakładu;

2) oznaczenie kontrolowanego płatnika składek;

3) oznaczenie inspektorów kontroli Zakładu wykonujących kontrolę;

4) określenie zakresu kontroli;

5) czas trwania kontroli z określeniem daty wszczęcia i zakończenia kontroli oraz

z wymienieniem dni przerwy w kontroli;

6) opis dokonanych ustaleń z podaniem podstaw prawnych;

7) przedstawienie dowodów;

8) pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń;

9) pieczęć i podpis inspektora kontroli Zakładu;

10) informacje o wpisie do książki kontroli.

2016-06-02

©Telksinoe s. 120/130

2. Protokół sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których

jeden doręcza się kontrolowanemu płatnikowi składek lub osobie upoważnionej do

reprezentowania lub prowadzenia jego spraw.

3. Płatnik składek ma prawo w terminie 14 dni od daty otrzymania protokołu

złożyć pisemne zastrzeżenia do jego ustaleń, wskazując równocześnie stosowne

środki dowodowe.

4. Inspektor kontroli Zakładu ma obowiązek rozpatrzyć zgłoszone zastrzeżenia

i w razie potrzeby podjąć dodatkowe czynności kontrolne. O sposobie rozpatrzenia

zastrzeżeń płatnika składek informuje się na piśmie.

5. Protokół kontroli stanowi podstawę do wydania decyzji w zakresie i trybie

określonym w art. 83.

Art. 91a. (uchylony)

Art. 91b. Przepisy art. 87 ust. 1 pkt 1a, art. 88 ust. 1 pkt 1a i art. 89 ust. 5

stosuje się odpowiednio do:

1) następców prawnych i osób trzecich odpowiadających za zadłużenie płatnika

składek;

2) osób, które pobrały nienależne świadczenia, płatników składek lub innych

podmiotów zobowiązanych do zwrotu nienależnych świadczeń, o których

mowa w art. 84, z wyjątkiem przypadku, gdy nienależne świadczenia podlegają

potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń.

Art. 92. 1. Inspektor kontroli Zakładu podlega wyłączeniu z udziału w kontroli

w razie stwierdzenia okoliczności, które mogą mieć wpływ na bezstronność w jego

postępowaniu.

2. Inspektor kontroli Zakładu jest obowiązany zachować w tajemnicy

informacje, które uzyskał w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.

Obowiązek zachowania tajemnicy trwa również po ustaniu zatrudnienia na

stanowisku inspektora kontroli Zakładu.

Art. 92a. Do kontroli płatnika składek będącego przedsiębiorcą stosuje się

przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności

gospodarczej.

Art. 93. 1. Inspektorem kontroli Zakładu może być pracownik Zakładu, który:

2016-06-02

©Telksinoe s. 121/130

1) posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i

obywatelskich;

2) ma nienaganną opinię i nie był karany za przestępstwo z winy umyślnej;

3) posiada wyższe wykształcenie;

4) jest zatrudniony w centrali lub w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu

co najmniej dwa lata;

5) złożył egzamin kwalifikacyjny na stanowisko inspektora kontroli Zakładu z

wynikiem pozytywnym przed komisją powołaną przez głównego inspektora

kontroli Zakładu.

2. Inspektora kontroli Zakładu powołuje Prezes Zakładu na wniosek głównego

inspektora kontroli Zakładu.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Prezes Zakładu, na wniosek

głównego inspektora kontroli Zakładu, może powołać na stanowisko inspektora

kontroli Zakładu osobę niespełniającą warunków, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4.

4. Prezes Zakładu, na wniosek głównego inspektora kontroli Zakładu, odwołuje

ze stanowiska inspektora kontroli Zakładu osobę, która:

1) złożyła rezygnację ze stanowiska;

2) nie spełnia warunków określonych w ust. 1 pkt 1 i 2;

3) utraciła zdolność fizyczną lub psychiczną do pracy na zajmowanym

stanowisku, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim;

4) otrzymała ujemną ocenę kwalifikacyjną, potwierdzoną ponowną ujemną oceną

dokonaną nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy i nie później niż w ciągu

roku od poprzedniej oceny.

5) (uchylony)

5. Pracownicy Zakładu uprawnieni do wykonywania czynności kontrolnych

przed wejściem w życie ustawy, którzy spełniają warunki określone w ust. 1 pkt 1, 2

i 4, zachowują uprawnienia do prowadzenia kontroli płatników składek, jeżeli w

okresie 18 miesięcy złożą egzamin, o którym mowa w ust. 1 pkt 5.

Art. 94. 1. Prezes Zakładu powołuje i odwołuje głównego inspektora kontroli

Zakładu po zasięgnięciu opinii Rady Nadzorczej Zakładu.

2. Główny inspektor kontroli Zakładu oraz upoważnieni przez niego

inspektorzy kontroli Zakładu zarządzają kontrole płatników składek, a w imieniu

2016-06-02

©Telksinoe s. 122/130

Prezesa Zakładu nadzór nad ich przeprowadzeniem sprawuje główny inspektor

kontroli Zakładu.

Art. 95. (uchylony)

Art. 96. 1. Izby i urzędy skarbowe są obowiązane przekazywać Zakładowi

informacje o stwierdzonych przypadkach naruszenia przepisów o ubezpieczeniach

społecznych.

2. Organy kontroli, rewizji i inspekcji działające w administracji rządowej i

samorządzie terytorialnym są zobowiązane do udostępniania Zakładowi, na jego

wniosek, wyników kontroli przeprowadzonych przez te organy.

Art. 97. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi szczegółowe zasady

i tryb przeprowadzania kontroli płatników składek.

Rozdział 11

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy

Art. 98. 1. Kto, jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w

imieniu płatnika:

1) (utracił moc)

1a) nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w

przewidzianym przepisami terminie,

2) nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo

udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich

udzielenia,

3) udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli,

4) nie dopełnia obowiązku wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych i

zasiłków finansowanych z budżetu państwa albo wypłaca je nienależnie,

5) nie prowadzi dokumentacji związanej z obliczaniem składek oraz z wypłatą

świadczeń z ubezpieczeń społecznych,

6) nie dopełnia obowiązku przesyłania deklaracji rozliczeniowych oraz imiennych

raportów miesięcznych w przewidzianym terminie,

6a) (uchylony)

2016-06-02

©Telksinoe s. 123/130

7) nie dopełnia obowiązku przekazywania dokumentów związanych z

ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym w formie

określonej w art. 47a ust. 1 i 2,

podlega karze grzywny do 5000 złotych.

2. (utracił moc)

3. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynów określonych w ust. 1

przy opłacaniu składek lub dokonywaniu wpłat z innych tytułów, do których poboru

jest obowiązany Zakład.

Rozdział 12

Zmiany w obowiązujących przepisach

Art. 99–106. (pominięte)

Rozdział 13

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 107. 1. Płatnicy składek zobowiązani są dokonać imiennych zgłoszeń do

ubezpieczeń społecznych wszystkich osób, za które są zobowiązani opłacać składki

na ubezpieczenia społeczne za dzień 31 grudnia 1998 r. i dzień 1 stycznia 1999 r., w

terminie do dnia 31 stycznia 1999 r.

2. Zgłoszeń, o których mowa w ust. 1, zobowiązani są dokonać również

płatnicy składek opłacający składki na własne ubezpieczenia społeczne za dzień 31

grudnia 1998 r. i dzień 1 stycznia 1999 r., w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r.

3. Płatnicy składek, o których mowa w ust. 1 i 2, zobowiązani są dokonać

zgłoszenia płatnika składek w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r.

Art. 108. Płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie

zdrowotne, którzy nie posiadają, jako podatnicy, numeru identyfikacji podatkowej

NIP lub nie złożyli wniosku o nadanie tego numeru, obowiązani są dokonać

zgłoszenia identyfikacyjnego, w celu otrzymania NIP, w terminie jednego miesiąca

od dnia wejścia w życie ustawy, w trybie określonym w przepisach o zasadach

ewidencji i identyfikacji podatników.

Art. 109. Składki na ubezpieczenie społeczne i zasiłki oraz zasiłki rodzinne i

pielęgnacyjne należne za okres do dnia 31 grudnia 1998 r. płatnicy składek są

zobowiązani rozliczać i opłacać na podstawie przepisów dotychczasowych.

2016-06-02

©Telksinoe s. 124/130

Art. 110. 1. Płatnicy składek podwyższą ubezpieczonym, o których mowa w

art. 16 ust. 1, przychód należny od dnia 1 stycznia 1999 r., przeliczając go w taki

sposób, aby po potrąceniu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na

ubezpieczenie chorobowe nie był on niższy niż przed przeliczeniem.

2. (uchylony)

3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze

rozporządzenia, sposób przeliczania przychodu, o którym mowa w ust. 1.

4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłosi wysokość

najniższego wynagrodzenia pracowników po przeliczeniu w sposób określony w

rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 3.

5. Ilekroć w przepisach dotyczących zakładowego funduszu świadczeń

socjalnych jest mowa o ”przeciętnym wynagrodzeniu miesięcznym w gospodarce

narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego” lub

„planowanych rocznych środkach przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe”

oznacza to:

1) przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku

poprzednim lub drugim półroczu roku poprzedniego,

2) planowane roczne środki przeznaczone na wynagrodzenia osobowe –

pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne,

rentowe oraz chorobowe.

Art. 111. 1. Podział składki, o którym mowa w art. 22 ust. 3, jest obowiązkowy

dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1968 r.

2. Ubezpieczeni, o których mowa w ust. 1, są zobowiązani do zawarcia umowy

z otwartym funduszem emerytalnym w terminie do dnia 30 września 1999 r. Przepis

art. 39 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

3. Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia

1969 r., z wyjątkiem osób pobierających emeryturę, mogą na swój wniosek

przystąpić – poprzez zawarcie umowy – do wybranego otwartego funduszu

emerytalnego.

4. Ubezpieczeni, o których mowa w ust. 3, mogą zawrzeć umowę z otwartym

funduszem emerytalnym w terminie do dnia 31 grudnia 1999 r., z zastrzeżeniem ust.

6.

2016-06-02

©Telksinoe s. 125/130

5. Przystąpienie przez ubezpieczonych, o których mowa w ust. 3, do otwartego

funduszu emerytalnego jest nieodwołalnym oświadczeniem woli o wyborze

ubezpieczenia emerytalnego na zasadach określonych dla osób urodzonych po dniu

31 grudnia 1968 r.

6. Termin, o którym mowa w ust. 4, uważa się za zachowany, jeżeli osoba

urodzona w okresie określonym w ust. 3 nie podlegała obowiązkowi ubezpieczeń

społecznych w 1999 r., lecz przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego w ciągu

6 miesięcy od powstania obowiązku ubezpieczenia po dniu 31 grudnia 1999 r. oraz

w dniu powstania tego obowiązku nie ukończyła 50 lat.

7. Cała składka na ubezpieczenie emerytalne ubezpieczonych, którzy nie

przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, przekazywana jest na FUS.

8. Składka, o której mowa w art. 22 ust. 3, podlega przekazaniu na rzecz

otwartego funduszu emerytalnego, począwszy od najbliższej płatności składek na

ubezpieczenie emerytalne, dokonanej po otrzymaniu przez Zakład od otwartego

funduszu emerytalnego zawiadomienia o zawarciu umowy członkowskiej przez

ubezpieczonego.

9. Składka ubezpieczonych, o których mowa w ust. 1, podlega przekazaniu do

otwartych funduszy emerytalnych na zasadach określonych w ust. 8, jednakże w

przypadku, gdyby ubezpieczony nie zawarł umowy w terminie, o którym mowa w

ust. 2, składka, począwszy od składki z tytułu zatrudnienia w październiku 1999 r.,

przeznaczona na otwarty fundusz emerytalny podlega przekazaniu do otwartego

funduszu emerytalnego niezwłocznie po nabyciu członkostwa w otwartym funduszu

emerytalnym. Przepis art. 39 ust. 4 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Art. 112. 1. Uruchomienie środków FRD może nastąpić nie wcześniej niż w

2009 r.

2. W latach 2002 i 2003 część składki, o której mowa w art. 22 ust. 4, wynosi

0,1% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne.

3. Począwszy od 2004 r. część składki, o której mowa w ust. 2, ulega rocznie

podwyższeniu o 0,05% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne.

4. Począwszy od 2009 r. część składki, o której mowa w art. 22 ust. 4, wynosi

0,35% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne.

2016-06-02

©Telksinoe s. 126/130

Art. 113. Kadencja dotychczasowych rad nadzorczych Zakładu Ubezpieczeń

Społecznych, powołanych na podstawie art. 20 i 21 ustawy, o której mowa w art. 122

ust. 1 pkt 1, ustaje z dniem powołania Rady Nadzorczej Zakładu, o której mowa w

art. 75.

Art. 113a. 1. Do dnia powołania Prezesa Zakładu, o którym mowa w art. 73,

jego funkcje sprawuje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powołany w trybie

ustawy, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1.

2. Z dniem powołania Prezesa Zakładu, o którym mowa w art. 73, wygasa akt

powołania Prezesa sprawującego jego funkcje.

Art. 113b. 1. Z dniem 1 stycznia 1999 r. wygasają akty powołania dyrektorów

oddziałów Zakładu.

2. Osoby, o których mowa w ust. 1, pełnią obowiązki do czasu powołania

kierowników terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu, o których mowa w art.

67 ust. 1 pkt 2.

Art. 113c. 1. Stroną stosunków pracy pracowników zatrudnionych w Zakładzie

Ubezpieczeń Społecznych działającym na podstawie art. 7 ustawy, o której mowa w

art. 122 ust. 1 pkt 1, oraz w jednostkach, o których mowa w art. 117 ust. 1, staje się

Zakład, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

2. Pracownikom, o których mowa w ust. 1, nie przysługują odprawy i inne

świadczenia pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach

rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu

pracy oraz na podstawie przepisów o pracownikach urzędów państwowych, z

zastrzeżeniem ust. 4 i 5.

3. Zakład w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r. zawiadamia na piśmie

pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę o warunkach pracy oraz o

skutkach w zakresie stosunków pracy związanych ze zmianą, o której mowa w ust. 1

oraz w art. 113b ust. 1.

4. W terminie 30 dni od zawiadomienia przewidzianego w ust. 3, pracownik

zatrudniony na podstawie umowy o pracę może bez wypowiedzenia, za

siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku

pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy

2016-06-02

©Telksinoe s. 127/130

wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę z przyczyn dotyczących

zakładu pracy.

5. Pracownikom zatrudnionym na podstawie mianowania Zakład do dnia 31

stycznia 1999 r. przedstawi na piśmie nowe warunki pracy i płac z wynagrodzeniem

nie niższym niż dotychczasowe. Pracownicy w terminie 30 dni winni złożyć

oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W

razie nieuzgodnienia warunków, dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z

upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym

pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub

od dnia, do którego winien złożyć takie oświadczenie. Rozwiązanie stosunku pracy

w tym trybie powoduje skutki, jakie przepisy ustawy o pracownikach urzędów

państwowych wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy w związku z likwidacją urzędu.

6. Do czasu zawarcia układu zbiorowego, zasady wynagradzania pracowników

Zakładu oraz wielkość środków na wynagrodzenia określa Prezes Zakładu.

Art. 114. 1. Z dniem wejścia w życie ustawy majątek pozostający w zarządzie

Zakładu, stanowiący własność Skarbu Państwa, staje się nieodpłatnie własnością

Zakładu.

2. Nabycie z mocy prawa własności nieruchomości w ramach majątku, o

którym mowa w ust. 1, stwierdza w formie decyzji wojewoda.

3. Ostateczna decyzja stwierdzająca nabycie własności nieruchomości stanowi

podstawę wpisu w księdze wieczystej.

4. W zakresie prowadzonej działalności określonej w ustawie Zakład nie ponosi

opłat skarbowych i sądowych.

5. Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio do nieruchomości, w stosunku do

których Zakład nabył przed dniem 1 stycznia 1999 r. prawo użytkowania

wieczystego na rzecz Skarbu Państwa. W tym przypadku Zakład nabywa prawo

użytkowania wieczystego gruntów oraz własność położonych na tych gruntach

budynków i budowli lub innych części składowych.

Art. 115. 1. Zakład jest następcą prawnym działających do 1950 r. Zakładu

Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczalni społecznych i funduszy

ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń społecznych i jest uprawniony, jeżeli nie

narusza to ujawnionego w księdze wieczystej prawa własności lub prawa

2016-06-02

©Telksinoe s. 128/130

użytkowania wieczystego osób trzecich, do występowania o zwrot nieruchomości

stanowiących w podanym okresie własność tych podmiotów.

2. Zakład występuje o zwrot nieruchomości, jeżeli nieruchomość jest niezbędna

dla wykonywania jego zadań.

3. Stwierdzenie, że Zakład jest następcą prawnym właściciela nieruchomości, w

rozumieniu ust. 1, oraz orzeczenie o zwrocie na rzecz Zakładu nieruchomości

następuje w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez wojewodę.

4. Ostateczna decyzja wojewody, o której mowa w ust. 3, stanowi podstawę

wpisu w księdze wieczystej.

5. Decyzja, o której mowa w ust. 3, nie jest wymagana, jeżeli jedynym

ujawnionym w księdze wieczystej właścicielem jest działający do 1950 r. Zakład

Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczalnia społeczna lub fundusze ubezpieczeniowe,

którego następcą prawnym jest Zakład, oraz nie jest ujawnione w księdze wieczystej

prawo użytkowania wieczystego osób trzecich. Wpis prawa własności Zakładu do

księgi wieczystej następuje na jego jednostronny wniosek.

6. Wnioski o wszczęcie postępowania zgłasza się do dnia 31 grudnia 2010 r.

Art. 116. 1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, utworzony na podstawie

ustawy, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1, z dniem 1 stycznia 1999 r. likwiduje

się, a jego środki pieniężne, wierzytelności i zobowiązania przejmuje fundusz

emerytalny wyodrębniony z FUS zgodnie z art. 55.

2. Aktywa i pasywa w zakresie działalności bieżącej i inwestycyjnej Zakładu

Ubezpieczeń Społecznych, działającego na podstawie ustawy, o której mowa w ust.

1, stają się z dniem 1 stycznia 1999 r. aktywami i pasywami Zakładu.

3. Fundusz emerytalny sfinansuje przejściowo koszty Zakładu. Zwrot kosztów

funduszowi emerytalnemu następuje po uzyskaniu przez fundusze, o których mowa

w art. 55, przychodów ze składek na ubezpieczenia społeczne.

Art. 117. (pominięty)

Art. 118. (uchylony)

Art. 118a–121. (pominięte)

Art. 122. 1. Tracą moc:

2016-06-02

©Telksinoe s. 129/130

1) ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń

społecznych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137, z późn. zm. 19));

2) art. 1, art. 8, art. 14 ustawy z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu

emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z późn.

zm.20));

3) art. 1–5, art. 25–32, art. 34 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu

społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub

umowy zlecenia (Dz. U. z 1995 r. Nr 65, poz. 333, z późn. zm. 21));

4) art. 1–4, art. 22–26, art. 28, art. 32 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o

ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz

ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z późn. zm. 22));

5) rozdział 8 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym

pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99, z późn. zm. 23));

6) art. 1–6, art. 27–32, art. 34 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu

społecznym duchownych (Dz. U. Nr 29, poz. 156, z późn. zm. 24)).

2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie

pozostają w mocy przepisy aktów wykonawczych wydane na podstawie ustawy

wymienionej w ust. 1 pkt 1, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami ustawy.

3. Ilekroć przepisy:

1) odsyłają do przepisów o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych,

do przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub do przepisów o

ubezpieczeniach społecznych pracowników – należy przez to rozumieć

odesłanie do przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

19)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1989 r. Nr 74, poz.

441, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1994

r. Nr 84, poz. 385, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 85, poz. 426, z 1997 r. Nr 121, poz. 770 oraz z 1998

r. Nr 106, poz. 668 i Nr 108, poz. 684.

20)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1986 r. Nr 42, poz.

202, z 1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100,

poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153.

21)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1995 r. Nr 128, poz.

617, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153.

22)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1990 r. Nr 36, poz.

206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz.

461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668.

23)

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1990 r. Nr 36,

poz. 206, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431.

24)

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr

104, poz. 450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153.

2016-06-02

©Telksinoe s. 130/130

2) określają jako organ właściwy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub

Biuro Rent Zagranicznych – należy przez to rozumieć jednostkę organizacyjną

Zakładu.

Art. 123. W sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu

postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 124. Przepisy art. 50 ust. 1 w części dotyczącej informowania o danych

zgromadzonych na koncie stosuje się od dnia 1 stycznia 2000 r.

Art. 125. (uchylony)

Art. 126. Przepisy art. 50 ust. 1 w części dotyczącej emerytury hipotetycznej

stosuje się od dnia 1 stycznia 2004 r.

Art. 127. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., z wyjątkiem:

1) art. 24–31, 33, 73 ust. 2, art. 74 ust. 1 i 5, art. 75 ust. 1, ust. 2 pkt 1, 2, 9 i 10

oraz ust. 3, art. 109, 117 ust. 2–4, art. 119 i 120, które wchodzą w życie po

upływie 14 dni od dnia ogłoszenia 25);

2) art. 108, który wchodzi w życie z dniem 1 grudnia 1998 r.;

3) art. 39 ust. 1–4, który wchodzi w życie z dniem 1 października 1999 r.;

4) art. 15 ust. 2, art. 22 ust. 1 pkt 4 i ust. 2, które wchodzą w życie z dniem 1

stycznia 2000 r.;

5) art. 22 ust. 4, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.

25)

Ustawa została ogłoszona w dniu 10 listopada 1998 r.

2016-06-02